تکلیف شب و انواع آن در دوره ی ابتدایی

تعریف تکلیف شب: منظور از تکلیف شب کلیه وظایف درسی (نوشتن، حفظ کردن، حل کردن، عملی و غیره) است که معلمان به طور روزانه برای دانش آموزان تعیین می نمایند تا در خانه انجام گیرد. اهداف تکلیف شب:

1. تمرین: تکالیف به منظور افزایش سرعت، تسلط، تثبیت، حفظ، یادگیری و مهارت صورت می گیرد.

2. شرکت فعال: تکالیف به منظور افزایش درگیری و اشتغال هر دانش آموز در فرآیند فعالیت های یادگیری مورد استفاده واقع می گردد.

3. رشد شخصی: تکالیف به منظور پرورش حس مسئولیت شخصی، امانت و صداقت، قدرت مدیریت و زمان بندی، اعتماد به خود و تداوم در امر یادگیری بکار بسته می شود.

4. روابط متقابل شاگرد و والدین: تکالیف به منظور بر قراری ارتباط بین والدین و فرزند در خصوص مهمترین کار در مدرسه و فرآیند یادگیری به کار گرفته می شود.

5. خط مشی و مقررات: انجام تکلیف به منظور تامین دستورات مدیریت، اجرای مقررات مربوط به سیاست کتبی در خصوص کم و کیف تکالیف روزانه و هفتگی صورت می گیرد.

6. روابط عمومی: تکالیف به منظور آگاهی والدین از آنچه که در کلاس درس فرزند می گذرد بکار برده می شود.

7. تنبیه: تکالیف به منظور اخطار و هشدار به دانش آموز تلقی گردیده و این امر به عنوان یک نوع یاد آوری در خصوص انتظاراتی است که شخص معلم از دانش آموز در مسائل درسی و رفتار در کلاس افراد دانسته بکار برده می شود. انواع تکالیف شب تقسیم بندیهای گوناگونی در رابطه با تکالیف شب انجام گرفته که کاملترین آنها را پرفسور لی وپرویت پس از بررسی و جمع بندی پژوهشها طبقه بندی مفید و جامعی از انواع تکلیف شب ارئه نموده است که به طور مختصر راجع به هر کدام بحث می کنیم.

اوقات فراغت را می توان مهمترین و دلپذیرترین اوقات انسان ها دانست. این اوقات برای مومنین لحظه های نیایش با معبود، برای عالمان دقایق تفکر و تامل و برای هنرمندان زمان ساختن و ابداع و اختراع است در عین حال برای عده ای نیز این اوقات فراغت ملا ل آورین ترین و خستگی ترین لحظه هاست.

اوقات فراغت از دیدگاه عالمان، جامعه شناسان و دانشمندان به حدی مهم است که معتقدند; موجودیت و اصالت فرهنگ های جامعه بر مبنای فرصت ها و اوقات فراغت افرادی که در آن جامعه زندگی می کنند پی ریزی شده است. فرانسیس دوگه می گوید«به من بگویید اوقات فراغت را چگونه می گذرانید تا بگویم شما که هستید و فرزندانتان را چگونه تربیت می کنید.» و یا تاگور شاعرمعروف هندی معتقد است; تمدن های انسانی سرمایه های جاویدانی هستند که از کاشت، داشت و برداشت صحیح اوقات فراغت متجلی گذشته اند. چنان چه کارکردهای فراغت را نشاط و شادابی، تفریح و سرگرمی سالم و بالا خره رشد و شکوفایی استعدادها و تکوین شخصیت بدانیم و نظر به این که کشور ما در ردیف جوان ترین کشورهای دنیا(با میانگین سنی 16سال) می باشد، هدایت، ایجاد امکانات برای غنی سازی اوقات فراغت دانش آموزان می تواند در شکل گیری شخصیت و هویت آنان و سازندگی جامعه ایرانی و اسلا می نقش به سزایی داشته باشد.

براساس تحقیقات انجام شده در برخی کشورهای در حال توسعه، مشکلا ت عمده گذران اوقات فراغت، نداشتن امکانات سالم تفریحی، عدم آگاهی، نداشتن برنامه صحیح و اصولی و همچنین اجرای سیاست های نامناسب فرهنگی و اقتصادی و اجتماعی می باشد که موجب انحراف نوجوانان و جوانان و کشیده شدن آنان به سوی تفریحات ناسالم است. پژوهش های انجام شده در ایران نیز حاکی از این مطلب است که بسیاری از معضلا ت اخلا قی و فرهنگی در بین نوجوانان و جوانان، موازی کاری ارگان ها و سازمان های ذی ربط و فقدان برنامه ریزی صحیح جهت گذران اوقات فراغت در بین آنان بوده است.

چکیده

ورزش و حرکات منظم بدنی علاوه بر سلامت جسم بر سلامت روحی و روانی و اجتماعی فرد فواید زیادی دارد و در سازگاری فرد در جامعه و شخصیت فرد تءثیر می گذارد.ورزش در درمان بیماری های نظیر افسردگی و نیز بر حافظه تآثیر می گذارد.ورزش برای جوانان تکیه گاهی امن به حساب می آید تا در پناه آن به نهایت رشد و کمال مطلوب انسانی دست یابند.

مقدمه

در دنیای معاصر، ورزش به عنوان پدیده ای موثر در همه ی جوامع جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. ارتباط فعالیت های بدنی و ورزش با علوم مختلف زمینه های جدیدی را برای مطالعه ی انسان فرا هم کرده و گستردگی مطالب و مسائل مرتبط با ورزش و تربیت بدنی به حدی است که نیاز به علوم تخصصی و مطالعات ویژه را ایجاد کرده است در این مقاله مطابق با موضوعی که انتخاب شده است بخش روانی و اجتماعی ورزش مور بررسی قرار گرفته و تمامی مطالب ارائه شده جنبه ی کاربردی دارد و تمامی افراد در گروه های سنی مختلف می توانند مورد استفاده قرار دهند.

تعریف ورزش و تندرستی

«ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند. این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند» (کوشافر،1381، ص 58) در جوامع اسلامی با توجه به این که کلیه سیاستگذاری ها در خدمت مکتب می باشد، تربیت بدنی نیز جدا از این اصل کلی نبوده و ضمن این که پی ریزی این علم بر مبنای مسائل جسمانی و فیزیکی است ولی در نهایت وسیله ایست که در کمال و تعالی انسان ها موثر بوده و می تواند گامی در جهت اهداف غایی انسان ها که همان سیر الی الله است بر دارد. (عزیز آبادی فراهانی،1373،ص 7) «همانطوری که با ورزش قوت جسمانی خودتان را تقویت می کنید، قوای روحانیتان را هم تهیه و تقویت کنید. همانطوری که کوشش می کنید جسمتان قوی باشد، کوشش کنید که روحتان هم قوی باشد»(امام خمینی (ره)،1386،ص255) از نظر سازمان بهداشت جهانی،«تندرستی صرفاً نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است. در حقیقت دو هدف عمده تندرستی، به تأخیر انداختن مرگ و از بیماری است» (گائینی، 1386،ص 27)

چکیده ای از تاریخچه پیوند تن و روان

فیلسوفان در بستر تاریخ همواره درباره دوگانگی یا یکپارچگی تن و روان تردید داشته اند. از شواهد موجود چنین بر می آید که در روزگاران کهن تن و روان را یک پارچه می داشتند.در فرهنگ های نخستین عقیده بر این بود که بیماری از رسوخ ارواح خبیثه در بدن ناشی می شود. باستان شنا سان جمجمه های سوراخ شده از عصر سنگی پیدا کرده اند که به عمد با ابزارهای سنگی سوراخ شده بودند.گمان می رود که انسان های عصر سنگی می خواستند با سوراخ کردن جمجمه، ارواح خبیثه را از بدن بیمار خارج کنند.

یونانیان از نخستین مردمانی بودند که فرضیه ی جدایی تن و روان را مطرح کردند. آنان به جای آن که بیماری را به ارواح خبیثه نسبت دهند آن را پیامد بر هم خوردن تعادل مایعات بدن می دانستند. بر طبق این فرضیه،که ابتدا توسط بقراط عنوان شد و جالینوس آن را بسط داد بیماری از برهم خوردن تعادل چهار خلط در بدن ایجاد می شود.این چهار خلط عبارتند از:خون،سوداء، صفرا و بلغم.

از این رو درمان بیماری مستلزم برقراری تعادل مجدد بین این چهار خلط بود. از شواهد چنین بر می آید که در این دوران تأثیر عوامل روانی بر بیماری کاملاً نادیده گرفته می شد. در سده های میانه سبب شناسی و درمان بیماری در قلمرو جن شنایس قرار گرفت. علت بیماری را تنبیه خدایان می دانستند و برای درمان آن بیماران را شکنجه و آزار می دادند.

با آغاز دوره رنسانس و انجام پژوهش های پزشکی نظریه برهم خوردن تعادل خلط ها در بدن مردود شناخته شد و نظریه ای به عنوان آسیب شناسی یاخته ای رواج یافت.بر پایه این نظریه آسیب های وارد بر یاخت های بدن عامل کلیه ی بیماری ها به شمار می آمدند.پژوهش های آزمایشگاهی و پیشرفت های روز افزون علم پزشکی در این دوره باعث شدند که توجه این علم به جای روان به عوامل جسمانی معطوف گردد.دانشمندان در تلاش برای در هم شکستن خرافات گذشته، از نظریه دوگانگی تن و روان قویاً جانبداری کردند اکنون ما شاهد تغییرات زیادی در این شیوه تفکر هستیم.در حاال حاضر دانشمندان معتقدند سلامت جسمی فرد با عوامل روانی و محیط اجتماعی وی در ارتباط است.تن و روان با یکدیگر در تعاملند و هر دو در سلامت و بیماری دخالت دارند. (منشئی،1376،صص3و4)

تأثیر ورزش در اجتماعی شدن

پژوهش های اجتماعی شدن در ورزش با توسعه ی جامعه شناسی ورزش ارتباط مستقیم داشته است.طی دهه 1960 و اوایل دهه 1970 برای تبیین جنبه های گوناگون شرکت در فعالیت های ورزشی تلاش بسیاری شده است.اغلب مطالعات اجتماعی شدن در ورزش حول دو مسأله متمرکز بوده است.یکی پیشایندهای شرکت در ورزش یعنی اینکه چگونه و تحت چه شرایطی شخص به ورزش رو می آورد و دیگری پیامد های شرکت در ورزش.این دو فرایند را اجتماعی شدن در نقش اجتماعی و اجتماعی شدن از طریق نقش اجتماعی نیز نامیده اند. لذا در اغلب منابع دو عنوان اجتماعی شدن در ورزش و اجتماعی شدن از طریق ورزش به چشم می خورد.در اولی فرد در نقش ورزشی مانند «ورزشکار» اجتماعی می شود و در دومی به یاد گیری نگرش ها، ارزشها، مهارت ها و گرایش هایی کلی – مانند جوانمردی،انضباط – اشاره دارد که تصور می شود در فعالیت های ورزشی حاصل آید.اجتماعی شدن از طریق ورزش عبارت است از تأثیر ورزش بر باورها، نگرش ها و ….

چنین پنداشته می شود که در درس هایی که از شرکت کردن در ورزش می آموزیم به سایر جنبه های اجتماعی انتقال پذیر است و از این طریق فرد را برای شرکت موفقیت آمیز در آن زمینه ها یاری می دهد.

دانیش اظهار می دارد که کودکان مهارت های ارتباط و تصمیم گیری را با شرکت در ورزش کسب می کنند. (عبدلی، 1386،صص 136و 139) تربیت بدنی در قبول مسولیت برای پرورش و القای ارزش های اجتماعی در افراد جامعه خصوصاً دانش آموزان مدارس سهیم بوده و به عنوان عاملی در جهت تقویت ارزش های اجتماعی و رفتار های مطلوب انسانی موثر است.(عزیز آبادی فراهانی، 1373،ص 11) اهتمام به موضوع اجتماعی شدن و رابطه ی آن با ورزش زمانی به اوج خود رسید که سمیناری بین المللی با موضوع «اجتماعی شدن از طریق ورزش» بر پا شد این سمینار که در سال 1971 در کانادا برگزار گردید به این نتیجه رسید که فرهنگ بدنی عاملی مهم در اجتماعی شدن فرد می باشد.(انور الخلولی،1383،ص200) به عقیده ی راجر کایو آ «تمدن فقط در سایه برتری و ارزش والای قهرمانی یعنی بازی رقابت آمیز و مسابقه ای که سر چشمه ی دموکراسی و حکومت مردم بر مردم است به وجود آمده است.» (توماس،1370،ص 93) روند اجتماعی شدن کودکان با فعالیت های اولیه ورزشی آنان آغاز می شود و موجبات رشد و تکامل حرکتی در دوره کودکی و مشارکت ورزشی آنان در سال های بعد را فرا هم می کند.(ام.هی وود،1387،ص474)

تأثیر ورزش در شخصیت

شخصیت اجتماعی بیان کننده ی رشد صحیح و طبیعی روانی افراد است. چنانچه تربیت بدنی در یک جامعه مطابق با اصول این علم در نظر باشد، افراد ورزشکار را از فرد گرایی و خود محوری خارج کرده و رشد روحیات طبیعی را در فرد بهبود می بخشد که در نتیجه شکوفا شدن این استعداد، فرد باسایر افراد اجتماع آسانتر ارتباط بر قرار کرده و در کنار آنها زندگی می نماید.(عزیز آبادی فراهانی،1373،ص 20) جرج کلی از روانشناسان معروف، «شخصیت را روش و شیوه خاص هر فردی در جستجو برای پیدا کردن و تفسیر معنای زندگی تعریف می کند.» مطالعات انجام یافته نشان می دهد که ورزشکاران و قهرمانان،با شهامت و فدا کار می باشند و بر اراده خود تسلط دارند.(کوشافر، 1381،صص171و172) بازی و ورزش پیوند تنگاتنگی با رشد و تکامل شخصیت کودک دارند و آن را به مرحله نضج و آگاهی اجتماعی می رسانند. پژوهشگران تحقیقات فراوانی پیرامون نقش بازی وگیم ها در اجتماعی شدن و همچنین درباره این مسأله به انجام رسانده اند که چگونه فعالیت های بدنی،روی هم رفته در تکوین تصویر روشنی از بدن در ذهن کودک،که به تصویر بدن معروف است،تأثیر می گذارد.تصویری که مفهوم خود بدنی و در نتیجه مفهوم خود پنداره بر پایه ی آن استوار است و نخستین خشت بنای شخصیت کودک به شمار می آید.فعالیت حرکتی عموماً فرصت پر باری برای خود شکوفایی کودک فرا هم می آورند. کودک در ضمن پرداختن به بازی تجربه های پیروزی و شکست را از سر می گذراند و این تجربه ها در گسترش تصورات او و پیوند دادن مفاهیم و اهداف و چشم انداز های وی با واقعیت خویش تأثیر می گذارد و ادراک واقع بینانه و غیر مبالغه آمیز او از حدود و توانایی های جسمش را افزایش می دهد که این خود، شخصیت اجتماعی او را نضج می دهد و به وی اعتماد به نفس می بخشد و باعث دور شدنش از خصلت هایی چون خود شیفتگی و غرور می گردد بی آنکه از ارزش او چه در برابر خودش چه در برابر دیگران چیزی بکاهد.(انور الخلولی، 1383،صص 82و 83) دیدگاهی نیز اعتقاد دارد که ورزش به عنوان واسطه و عامل ارتباط بین فرد با خودش یا دیگران است. این شناخت چند جنبه ای می تواند در ساز گاریهای اجتماعی و شخصیت دخیل باشد.درباره ارتباط ورزش با صفات شخصیتی، آیزاک با گرد آوری لیست مهمی از نتایج تحقیقات ورزش و شخصیت بیان کرد که سه زمینه خوب از شخصیت در رابطه با ورزش از قبیل برون گرایی، روان رنجوری و سایکوتیسم وجود دارد و برخی از صفات،حالات و خلق و خوی ارتباط خوبی با رفتار ورزشی دارند.وی می گوید: «تغییرات ناشی از ورزش در شخصیت به تدریج و آهسته و پس از سالها روی می دهد،زیرا ورزش اعمال سیستم عصبی سمپاتیک،انتظارات و ارزش ها را تغییر می دهد.» (عبدلی،1386،صص60 و 61)

تأثیر ورزش در اخلاق و رعایت حقوق دیگران

چون برنامه های تربیت بدنی امکان و شرایطی دارد که شخصیت و ماهیت افراد بروز می کند و آشکار می گردد لذا رفتار و اعمال ناشایسته شناخته می شود و جایگزینی خصایص انسانی و رعایت قوانین صورت می گیرد.بدین گونه هر فرد می تواند از احترام لازم در بین دسته و جامعه خود برخوردار گردد.این ارتباط مطلوب شکل گرفته و به صورت اخلاق در آمده و به قلمرو های خارج نیز انتقال یافته و مشاهده می شود.(کوشافر،1381،ص68)

هربرت رید اغراق نکرده است آنجا که می گوید: «من کاملاً موافقم که تربیت ورزشی تا حدی به پرورش اراده می انجامد.همچنین از این که در مدارس ما زمانی را به بازیها اختصاص می دهند متأسف نیستم،بلکه بر عکس،این زمان تنها زمانیست که به بهترین وجه می گذرد … اخلاق ورزشی روحیه تیمی و گروهی،به سنتی،در کنار دیگر سنت های اجتماعی، تبدیل شده است.» (انور الخلولی، 1383،ص 80) انتقال و کاربرد آموخته های اجتماعی ورزش ها و انعکاس این رفتار های آموخته شده فرد را برای زندگی در گروه آماده تر می سازد.تجربه اجتماعی کسب شده از راه فعالیت های گروهی تربیت بدنی در حل مسائل اجتماعی بسیار مفید می باشد.تصمیم گیری های منطقی، قضاوت های اخلاقی و تجربه آنها در میادین ورزشی قابل انتقال به زندگی هستند. تقلید از مربیان و رهبران در گفتار و کردار که مورد احترام شرکت کنندگان در فعالیت های ورزشی هستند باعث ایجادصفات برجسته و مطلوب در ورزشکاران و دانش آموزان می گردد.کنترل احساسات،احترام به قوانین،رعایت منافع جمعی از جمله عاداتی هستند که در ورزش امکان آموزش آنها موجود است.اغلب ورزشکاران اذعان دارند که فلسفه زندگی مربیان و طرز رفتار آنها در زندگی اجتماعی و اخلاقی این گروه موثر بوده، زیرا آنان در موقعیت بهتری برای الگو برداری قرار دارند.تربیت اخلاقی ورزشکاران از رفتار مربیان نشأت می گیرد پس مربیان با اعتماد به کار و نقش خود لازم است اصول انسانی و اخلاقی را رعایت کنند. (کوشافر،1381،ص 177) از آنجا که انجام مهارت های ورزشی طبق قوانین و مقررات خاص هر رشته اجرا می گردد و رعایت مقررات بازی برای کلیه بازیکنان الزامی می باشد،در نتیجه، بازی موقعیتی است برای آموزش رعایت مقررات و قرار داد های اجتماعی،خصوصاً برای کودکان که درسنین اولیه با مقررات اجتماعی درگیر نیستند اثرات کاربردی را به همراه دارد.(عزیز آبادی فراهانی،1373، ص 20)

تأثیر ورزش در کاهش افسردگی

به عقیده ی محققین،ورزش باعث شادی و نشاط و بالا بردن اعتماد به نفس می گردد زیرا افراد افسرده یا اعتماد به نفس ندارند یا میزان آن در انان بسیار پایین است. ورزش احساس رضایت باطنی شخص را بالا برده و فرد حس می کند که به موقعیت هایی دست یافته است. (فراهانی،1386) ورزش در درمان بسیاری از بیماری ها از جمله افسردگی تأثیر به سزایی دارد. 30 دقیقه ورزش در روز می تواند آثار افسردگی به اندازه ی برخی روش های روانی- درمانی و داروهای ضد افسردگی کاهش دهد.به گزارش پایگاه اینترنتی مرکز پزشکی دانشگاه تگزاس،بررسی روان پزشکان نشان می دهد روزانه 30 تا 35 دقیقه ورزش می تواند آثار و عوارض افسردگی تا نصف کاهش دهد و این کار برابر با تأثیر روش های درمانی متداول و مصرف برخی داروهای افسردگی می باشد.

روانپزشکان قصد دارند با استفاده از نتایج این تحقیق شیوه ای مختلط از روش های روان درمانی و ورزش را برای درمان افسردگی ابداع کنند.(سایت تبیان،1388) فواید ورزش در بهبود افسردگی به طور فهرست وار ارائه می –شود:

1- احساس کاهش قابل ملاحضه ی غم واندوه

2- افزایش اعتماد به نفس

3- ایجاد احساس موفقیت

4- افزایش خلاقیت های فردی (رضوانی، 1387)

در یکی از جالبترین تحقیقات کلینیکی مشخص شده است که ورزش نه تنها در معالجه افسردگی بسیار موثر است بلکه نقش به سزایی در جلوگیری از بازگشت این بیماری دارد و با توقف انجام حرکات ورزشی خطر بروز علایم افسردگی افزایش چشم گیری خواهد داشت. به گفته یکی از روانشناسان مهم نیست که افراد افسرده به چه میزان ورزش می کنند بلکه مهم این است که به طور مرتب روزانه وقتی را برای این امر اختصاص دهند.(سایت پارس نایس،1388)

تأثیر ورزش در کاهش اضطراب

استرس هنگامی رخ می دهد که فرد احساس کند بین قابلیت های فردی خود و آن چه در یک موقعیت خاص لازم است توازن وجود ندارد،در عین حال پیامد عمل نیز مبهم باشد. (س.رابرتس و همکاران، 1382،ص 116)

در زمانی که احساس نگرانی و اضطراب پیش می آید انسان باید به کار و فعالیتی مشغول شود چون معمولاً ذهن انسان در یک لحظه نمی تواند به چند موضوع متفاوت فکر کند. در این میان هر قدر کار و فعالیت حالت سرگرم کنندگی بیشتری داشته باشد موثر تر خواهد بود. این عمل باعث خواهد شد راحتتر با افکار اضطراب زا مبارزه کند. در واقع خواهیم توانست ذهن خود را از درگیر شدن با افکار منفی منحرف کنیم.در این خصوص ورزش کردن باعث خواهد شد فرد در مواجه با شرایط اضطراب زا خونسردی و آرامش بیشتری داشته باشد. تحقیقات کارشناسان نشان می دهد که ورزش تأثیرات فیزیولوژیکی بر بدن دارد که این تأثیرات فیزیو لوژیک فراهم کننده آرامش در افراد هستند.(پناهی، 1388) در دنیای امروزه دانستن راه و روش زندگی و پیشرفت عملاً بدون استرس امکان پذیر نیست و در بین جوامع بشر به صورت قانون در آمده است. نظام پیچیده ی کنونی ما چنان است که دستگاه عصبی ما در طی روز دائماً از سوی تکان های استرس زای کوچک و بزرگ بسیار زیاد ی بمباران می شود و دستگاه های عصبی- عضلانی ما دائماً در حالت تنش به سر می برند. در نتیجه استرس یکی از عمومی ترین مشکلاتی است که افراد با آن روبرو هستند. و از آنجایی که امروزه مسأله سالم زیستن و رابطه ی آن با فعالیت های بدنی اهمیتی اساسی یافته است، تمرین و ورزش یکی از ساده ترین ابزار هایی است که استرس را کنترل می کند. ما می دانیم که ورزش مداوم بدنی در صورتی که به درستی انجام شود و با بیماری شخص در تضاد نباشد در نگهداری سلامت جسم و روان و بهزیستی فرد و پیشگیری از بسیاری از بیماری ها، یکی از مهم ترین عوامل به شمار می رود. و این واقعیتی است که فعالیت بدنی، استرس عاطفی را به طور موثر می نشاند و بسیاری از پیامدهای نا خوشایند آن را خنثی می کند اگر چه ورزش مشکلات کاری را حل نمی کند و یا وقتی در ترافیک قرار گرفته ایم کار پلیس راهنمایی و رانندگی را انجام نمی دهد و راه را برای ما باز نمی کند مطمئناً به دلیل فعل و انفعالاتی که در بدن صورت می گیرد به ما کمک می کند که از عهده فشار روحی بر آییم و از تبدیل آن به یک مسأله مزمن جلوگیری کنیم (سایت وگاب، 1388).

نقش ورزش در پر کردن اوقات فراغت

فراغت شامل فعالیت هایی جدا از اجبار های شغلی، خانوادگی و اجتماعی است که در آن فرد فقط به میل خود عمل می کند. در نتیجه فراغت، کار یا بی کاری نیست، بلکه یک تجربه با ارزش زندگی است و به قول ارسطو،فراغت جدیترین مشغله انسان است (جمشیدی، 1387). دکتر ناش در کتاب فلسفه ی تفریحات سالم و اوقات فراغت را آن بخش از زندگی تعریف می کند که «شخص کار موظف و تکالیف دینی و اجتماعی خود را انجام دارده و در خواب نیست». بنا براین شامل ساعتی است که با تفریحات و ورزش سپری می کند. در فراغت اندکی که امروزه میسر و ممکن است اجرای برنامه های مناسب تفریحی ورزشی برای تلطیف زندگی، کاستن از فشارهای زندگی ماشینی، ارضای غرایز و تمایلات ذاتی، تأمین سلامت جسمانی و روانی ضرورت دارد. این امر مورد توجه برنامه ریزان تعلیم و تربیت بوده و از هفت بند اهداف تعلیم و تربیت در بند ششم: استفاده صحیح از اوقات فراغت جایگاه پیدا کرده و آموزش های لازم نظری و عملی در مدارس صورت می پذیرد (کوشافر،1381، ص 89).یکی از روش هایی که می تواند اوقات فراغت افراد جامعه را زیر پوشش قرار دهد و بسیاری از ضعف ها و کمبود های جسمانی و روانی را رفع و درمان کند، ورزش و تفریحات سالم است. تربیت بدنی و ورزش گذشته از جبران ضعف ها و حفظ تندرستی، افراد را برای زندگی، تلاش و اهداف مشترک آماده می سازد. استفاده از بازی در اوقات فراغت فرصتی برای پیشرفت فرد فرا هم می نماید (جمشیدی، 1387). فراغت همیشگی انسان را گرفتار بی حو صلگی و دلتنگی می سازد.انسان بی کار فرصت پیدا می کند که خاطرات گذشته را تجدید کند و در غم و اندوه گرفتار شود یا به آینده فکر کند و دچار دلهره و اضطراب شود. تربیت بدنی در رفع این عوارض سهیم است و عامل موثری برای مبارزه با بیحوصلگی و پر کردن اوقات فراغت فرد می باشد (عزیز آبادی فراهانی، 1373، صص 25 و 26). ورزش بعنوان یکی از روش های گذران اوقات فراغت در جذب ارزش های فرهنگی موثر است. در ورزش های گروهی بازیکن تلاش می کند تا برای جذب بهتر درگروه، رضایت سایر بازیکنان را به دست آورد و از این طریق ملاک ها ی سازگاری در جمع را در خود ایجاد نماید. از دیدگاه جامعه شناسی، گذران اوقات فراغت با ورزش از غیر پویا شدن و به انحراف رفتن توانایی های افراد جامعه به ویژه جوانان جلوگیری می کند و در مقابل، قابلیت تولید و بهره وری آنها در قالب های مختلف اجتماعی و اقتصادی را هر چه بیشتر تقویت می نماید (عبدلی، 1386، ص 180).

به طور کلی ورزش در تمام دوران زندگی انسان ها حائز اهمیت است ولی چون مبنای تربیت جسمی و روحی در سنین جوانی گذاشته می شود باید اهمیت بیشتری در این دوران برای ورزش قائل بود. ورزش علاوه بر آن که موجب می شود جوانان سرگرمی مناسبی برای گذران اوقات فراغت خود داشته باشند در نأمین سلامت جسمی و روحی آنان تأثیر بسزایی دارد. بسیاری از آثار نامطلوب محیط اجتماعی، اقتصادی وضع خانوادگی، وراثت و نظایر آن با استفاده از ورزش می تواند کاهش یابد یا حتی به طور کلی از میان برود.تربیت بدنی و ورزش اگر به طور اصولی و بر اساس یک برنامه منظم و صحیح استفاده شود در تحقق بسیاری از نیاز های مهم دروران جوانی، شناخت زندگی سالم اجتماعی و اصلاح یا جلو گیری از رفتار های انحرافی نقش موثری می تواند داشته باشد (قنایی، 1387).

تأثیر ورزش بر فرهنگ

«فرهنگ را می توان به عنوان مجموع ویژگی های رفتاری و عقیدتی اکتسابی اعضای یک جامعه خاص تعریف کرد واژه تعیین کننده در این تعریف همان واژه اکتسابی است» (کوئن، 1386،ص 39) ورزش بخش مهمی از فرهنگ ملل در جهان معاصر است بحث های محافل گوناگون، سر فصل روزنامه ها، برنامه های رادیوئی و تلویزیونی جایگاه آن را روشن ساخته است. اعلام موفقیت در مسابقات ملی و بین المللی میلیون ها نفر را شاد و و شکست در برنامه ها مردم را غمگین و خشمگین می سازد. جلب میلیون ها نفر تماشاچی به استادیوم ها،تبلیغات تجاری در کنار و خلال مسابقات، حمایت تماشا گران و استقبال آنان از تیم های مورد علاقه در کمک به بالا بردن استعداد ها و ارائه ی مطلوب و موزون حرکت ها و فعالیت های ورزشی موثر می باشد.(کوشافر، 1381، ص 167). ورزش، تمرین تفکر واقع گرایانه و پرهیز از تفکر ذهنگرایانه است. با ورود ورزش به فرهنگ ایده آلیست این تفکر به نفع فرهنگ رئالیست رنگ می بازد. ابعاد غیر مادی فرهنگنظیر اعتقادات، آداب و رسوم و ارزش و نیز ابعاد مادی فرهنگ نظیر معماری و تکنولوژی،تحت تأثیر ورزش وارد سیر تکاملی می شوند. یکی از جلوه های غیر مادی فرهنگ، جایگاه زن در جامعه است. در جهان ورزش تجلی آزادی زن از قیومیت مرد مشاهده می شود. پس از تربیت ورزشی زن به عنوان یک انسان شجاع و سرسخت به جامعه باز می گردد (خزایی، 1388).

تأثیر ورزش بر حافظه

مدت هاست که فواید ورزش برای قلب و عروق شناخته شده است. اما امروزه مشخص شده است که ورزش برای همه ی بدن حتی مغز سودمند است. ورزش جریان خون را در کل بدن افزایش می دهد و بالطبع جریان خون در مغز نیز افزایش می یابد. به نظر می رسد افزایش جریان خون در مغز فرایند از دست رفتن بافت سلولی مغز را که در حدود 40 سالگی شروع می شود کند می کند. محققان هنوز مطمئن نیستندکه میزان مورد نیاز ورزش برای بهتر شدن حافظه چقدر است، اما چیزی که می دانیم این است که حتی مقدار بسیار کمی ورزش و فعالیت فیزیکی می تواند به بهتر شدن حافظه شما کمک کند و این تأثیر وقتی بیشتر می شود مرتباً و حداقل سه بار در هفته ورزش کنید (ترکمان،1388)تحقیقات دکتر هیتر.س.اولیف در دانشگاه علوم تندرستی اورگان در آمریکا نشان داد سالمندانی که یک برنامه تمرینی شامل راه رفتن سریع بر روی نوار گردان را سه بار در هفته و به مدت یک ساعت، در طول چهار ماه انجام می- دادند حافظه وزمان واکنش آنها،بهبود یافته بود. تحقیقات بیشتر نشان داد که آهسته دویدن، راهپیمایی دوچرخه سواری و حرکات موزون نیز مانند راه رفتن سریع موجب بهبود حافظه و زمان واکنش در سالمندان می شود. پژوهشگران همچنین دریافتند سالمندانی که در یک برنامه تمرینی، قدرتی و انعطافی به مدت یک ساعت 3 بار در هفته و در طول 4 ماه شرکت کردند عملکردشان در اجرای آزمون های حافظه بهبود یافت. اگر چه این گونه بهبود حافظه بیشتر در سالمندانی که تمرین های هوازی انجام می دهند رخ می دهد اما تحقیقات بیشتر نشان داده است که هیچ تمرین ورزشی نسبت به تمرین های ورزشی دیگر از لحاظ تأثیر بر حافظه برتری ندارد. به عبارت دیگر بین ورزش های مختلف از حیث تأثیر بر حافظه تفاوت معنی داری مشاهده نمی شود (اچ. ویلمور وال. کاستیل، 1386، صص241 و242).در نتیجه تمرین های ورزشی مداوم میزان جریان خون در مغز افزایش می یابد افزایش جریان خون موجب اکسیژن رسانی وتغذیه بهتر نرون های مغز شده و از تنگ شدن عروق مغز جلوگیری می کند. این تأثیرات خود موجب پیشگیری از فراموش و زوال توانمندی های ذهنی درسالمندی می شود. تمرین های ورزشی همچنین موجب آزاد سازی نوعی فاکتور رشد به نام B.D.N.F می شود که می تواند نرون ها را درمقابل آسیب وصدمه مقاوم نمودو از بروز بیماری های آلزایمر و پارکینسون تا حدودی جلوگیری کند (دانغیان، 1388)

نتیجه گیری

ورزش و فعالیت بدنی در صورتی که به صورت منظم و مستمر صورت گیرد آثار مفیدی در فرد برجای می گذارد. آثار اجتماعی و روانی ورزش در فرد عبارت است از: کمک به فرد در جریان اجتماعی شدن و سازگاری با محیط، کمک به فرد درتکامل شخصیت مناسب، پر کردن اوقات فراغت و جلوگیری از انحرافت اجتماعی به خصوص در دوران جوانی،تصحیح و تکمیل اخلاق مناسب و آماده کردن فرد برای رعایت حقوق دیگران،کمک به فرد در جریان فرهنگ سازی و داشتن فرهنگی مناسب. همچنین هنگام ورزش با توجه به فعل و انفعالاتی که در بدن صورت می گیرد بیماریهایی از قبیل: افسردگی، اضطراب و استرس،آلزایمر که در طول عمر به سراغ آدمی می آیند به تدریج از میان می روند.

پیشنهادات

در این بخش به افراد توصیه می شود که ورزش را به طور مستمر از دوران کودکی شروع کنند به طوری که هیچ وقت آن را ترک نکنند. برنامه های ورزشی 30 دقیقه ای توصیه می شود.

منابع:

1- اچ. ویلمور، جک و ال. کاستیل، دیوید – فیزیولوژی ورزشی و فعالیت های بدنی، چاپ ششم- مترجمین: مینا معینی؛فرهاد رحمانی نیا؛ حمید رجبی؛حمید آقا علی نژاد و فاطمه اسلامی (1386)-انتشارات مبتکران پیشروان.

2- امام خمینی (ره) (1386)-صحیفه نور،جلد 7 –انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

3- ام. هی وود،کاتلین-رشد و تکامل حرکتی در طول عمر، چاپ نهم – مترجمین: مهدی نمازی زاد و محمد علی اصلانخانی (1387) – انتشارات سمت

4- انور الخلولی، امین – ورزش وجامعه، چاپ دوم – مترجم حمید رضا شیخی (1383)- انتشارات وزارت امور خارجه

5- توماس، ریموند – روانشناسی ورزشی، چاپ اول – مترجم: محمد حسین سروری (1370)- انتشارات یگانه

6- س. رابرتس،گلین و س.اسپسنک،کوئن و ل. پمبرتن،سینتال-روانشناسی ورزشی، چاپ اول- مترجمین: محمد کاظم واعظ موسوی و معصومه شجایی(1382) – انتشارات رشد

7- عبدلی، بهروز (1386) – مبانی روانی و اجتماعی تربیت بدنی و ورزش،چاپ دوم –انتشارات بامداد کتاب

8- عزیز آبادی فراهانی، ابوالفضل (1373) – تربیت بدنی عمومی(2)،چاپ هشتم – تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور

9- کوشافر، علی اصغر (1381) – اصول و مبانی تربیت بدنی، چاپ اول –انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی تبریز

10- کوئن،بروس – درآمدی بر جامعه شناسی، چاپ سیزدهم مترجم: محسن ثلاثی(1386) – انتشارات توتیا

11- گائینی، عباس و رجبی حمید (1386) – آمادگی جسمانی، چاپ چهارم – انتشارات سمت

معمولاً دیده می شود که شنیده های رفتار با بچه های در خانواده های مختلف به صورت- های متفاوت اعمال می شود. خانواده هایی با فرزندان خود سخت گیری می کنند و خانواده دیگری هرچه که فرزندان خود بگویند به همان راه می روند. آیا در این باره مطالعه ای شده است و اساساً بهترین روش در کدام دسته خانواده ها اعمال می شود؟ اعمال و رفتار و شکل گیری شخصیت کودکان و یادگیری های اولیه و آشنایی با کیفیت روابط اجتماعی، به تمامی در خوانواده ها شکل می گیرد.

برخی از خانواده ها الگوهای تربیت مفیدی برای کودکان خود و بر طبق آموزش های روان شناسی اعمال می کنند. و برخی دیگر بر اساس نظریات شخصی خود یا روش هایی که مادربزرگ و پدر بزرگها توصیه می کنند و... که در نهایت نیز به زیان فرزندانشان می تواند تمام شود. طرز تفکر و احساس و نگرش و رفتار والدین در شخصیت فرزندان بسیار موثر است و چه بسا روش های اشتباه به بیماری های عصبی و مشکلات رفتاری فرزندان منجر می شود.

شایع ترین انواع خانواده ها و الگوهای رایج، به شکل زیر قابل شناسایی هستند:

1- خانواده های کنترل کننده: این نوع خانواده ها، مرتب دستور می دهند بدون آن که برای این دستورات دلیلی داشته باشند یا درباره ی این دستورات با فرزندانشان گفت و گویی کنند این خانواده ها از فرزندان خود، انتظارات بسیاری دارند، انتظاراتی که بسیاری مواقع از توان فرزندان خارج است. فرزندانی که در چنین خانواده هایی رشد می کنند، معمولاً سرکش، زورگو، ناتوان، خشمگین، گوشه گیر و منفعل بار می آیند. در چنین خانواده هایی رابطه عاطفی عمیق به کودک ابراز نمی شود. این دسته از مادران و پدران اغلب بسیار سخت گیر و یکدنده هستند و گاهی نیز دست به تنبیه فرزند چه روحی و چه جسمی می زنند.

2- خانواده های دوست داشتنی و بیش از حد صمیمی: این گونه خانواده ها معمولاً خواسته های کودکان خویش را بی هیچ قید و شرط و محدودیتی

برآورده می کنند و تنها الگوی تربیتی آنان دوست داشتن و ابراز دائمی آنان به فرزندان است بی هیچ نظم و یا ضابطه و برنامه ای.

این گروه از والدین تصور می کنند هرگز نباید به فرزند خود ((نه)) بگویند و همه خواسته های آنان را بی چون و چرا باید انجام دهند. کودکانی که در چنین محیطی تربیت می شوند قادر نیستند خواسته ها و امیال خویش و در سنین بزرگتر غرایز خود را به تاخیر بیندازند.

چرا که آنها عادت کرده اند هر چه می خواهند را بلافاصله دریافت کنند این گونه کودکان معمولاً افرادی غیر اجتماعی و با روحیه ای ((طلبکار)) بار می آیند.

3- خانواده های آشفته: در این گونه از خانواده ها والدین همواره در کشاکش اختلافات و مشاجرات گرفتارند، بنابراین فرصت و حوصله ای برای پرداختن به تربیت کودکانشان را ندارند. از سویی فرزندان نیز که دائماً شاهد این گونه بگو مگوها و اختلافات هستند علاقه ای به تشکیل زندگی خانوادگی در بزرگسالی از خود نشان نمی دهند چرا که الگویی از یک خانواده آرامش بخش، مهربان در ذهن ندارند بنابراین اغلب ترجیح می دهند از ازدواج صرف نظر کرده و مجرد باقی بمانند و در صورت ازدواج نیز ناسازگاری و طلاق در میان این نوع اشخاص که در خانواده های آشفته بزرگ شده اند بسیار شایع است.

4- خانواده های بی تفاوت: در این خانواده ها هیچ معیار و الگوی تربیتی و یا آموزشی برای کودکان وجود نداشته و نظام مشخصی برای تعادل دادن به مناسبات کودکان با یکدیگر و والدین با کودکان برقرار نیست. والدین هیچ توجه و نظارتی بر فرزندان و تربیت آنان ندارند بنابراین کودکانی که در این گونه خانواده ها بزرگ می شوند به اصطلاح خود و بدون برنامه معینی دوران کودکی و نوجوانی خود را طی می کنند این کودکان اغلب آینده روشنی در برابر خود ندارند و در پی یافتن شغل و تحصیلات و... نخواهند بود.

5- خانواده های ایده ال: این خانواده ها کودکان را با اهدافی مشخص و آگاهانه به جهتی سوق می دهند که در بزرگسالی افرادی مسئولیت پذیر، شاد، صادق، اجتماعی و مفید برای خود و دیگران باشند در این نوع خانواده ها هیچ گاه از الگوهایی که در خانواده ها کنترل کننده، بیش از حد صمیمی،

آشفته و بی تفاوت به چشم می خورد برای تربیت فرزندان استفاده نمی شود زندگی و رشد در خانواده های ایده آل علاوه بر مزایای یاد شده کودکان را نیز از ابتدا به بیماری های عصبی و اختلات رفتاری حفظ می کند این خانواده ها به کودکان خود کمک می کنند تا در مواجهه با مسائل آینده زندگی خویش بر خود متعادل و به دور از واکنش های صرفاً احساسی یا انعطافی از خود نشان دهند این کودکان در بزرگسالی سر رشته زندگی و سرنوشت خود را، خود در دست می گیرند و همواره برای یک زندگی پویا و سالم برنامه ریزی کرده و بر توانایی های خویش تکیه می کنند.

مسئولیت والدین در تربیت کودک

پرورش فطریات کودک

فطریات اولیه انسان سرمایه هایی است که خداوند حکیم به منظور تأمین سعادت بشر در نهاد هر کودک به وجود آورده و او را با همان سرمایه ها آفریده است. اگر فطریات از کودکی با پرورش های صحیح و حمایت های عادلانه تقویت شوند و از قوه به فعلیت آیند، در پرتو آن اساس سعادت کودک پی ریزی می شود و تا پایان زندگی ضامن خوشبختی او خواهد بود. بر عکس اگر مربی عملاً به فطریات طفل توجه ننماید و او را با روش های ناپسند و غیر انسانی تربیت کند.

رفته رفته به پلیدی و انحراف خو می گیرد و در نتیجه سرمایه های سعادت بخش فطری را فراموش می کند و برای جامعه عضو فاسد و نادرستی بار می آید.

یکی از فطریات بشر، درک لزوم وفای به عهد است. وفای به عهد یکی از اساسی ترین پایه های خوشبختی بشر است. همان طور که حّب ذات و***جنسی، خواهش های آب و خواب و غذا برای ارائه حیات ضروری است و خداوند تمایل آنها را به صورت غریزه در سرشت آدمی، آفریده است، وفای به عهد نیز برای تعالی معنوی و سعادت اجتماعی بشر ضروری است و خداوند درک لزوم آن را به طور فطری در باطن هر انسانی قرار داده است. درک فطری وفای به عهد مانند بذری است که حضرت حق در زمین دل کودک افشانده است. روش های صحیح پدر و مادر به منزله آبیاری و پروش این بذر است اگر کودک را در عهد و پیمان فریب ندهند و عملاً به وعده های خود وفا دار باشند، بذر فطرت در نهاد کودک تقویت می شود و این سجیه انسان در دل او ریشه می کند، به عهد خود پای بند و وفادار می گردد و هرگز به فکر پیمان شکنی نمی افتد.

تربیت در محیط عدل و آزادی

یکی از فطریات بشر که می توان پایه اساسی و تکیه گاه ثابت قرار گیرد، غریزه تفّوق خواهی و عشق به کمال است. علاقه ترقی و تعالی از شاخه های نیرومند حّب ذات است که در نهاد و انسانی بالفطره وجود دارد. مربی لایق می تواند از این سرمایه روانی استفاده کند و یک قسمت از تربیت های صحیح خود را بر این پایه استوار نماید و کودک را به راه ترقی و تعالی سوق دهد تربیت فرزند: با خشونت یا مهربانی؟

نمونه های خصوصی و ادب اجتماعی

ادب و تربیت هم از رفتارهای انسانی و یک مهارت اجتماعی است که از راه تقدیر از والدین که خود مؤدب و با تربیت باشند بدست می آید. به طور کلی در کلیه شرایط و موارد ادب و تربیت باید مهربانی وخوش رویی آموخته شود. با این همه بسیارند پدران و مادرانی که از این لحاظ خشونت را بر نرمی ومهربانی برتری می دهند. هنگامی که کودکی فراموش می کند بگوید: متشکرم، پدر یا مادرش در حضور مردم بی درنگ به وی نهیب می زند که بچه بی تربیتی است. غالباً دیده می شود پدران و مادران در اجتماع قبل از این که خودشان خداحافظی کنند شتابانه به فرزند خردسال خودشان اخطار می کنند که بگوید: خداحافظ!

منابع:

کتاب راهنمای تربیت فرزندان از 3ساله تا 12ساله از هیم جی نات – ترجمه امید حلاج

کتاب کودک از نظر وراثت و تربیت جلد 1 و 2

نویسنده: محمد تقی فلسفی

1- اعتدال در آموزش دین: لافارض ٌ و لابکرعوان بین ذلک – خیرالامور اوسطها- و لاتعجل یدک مغلوله الی عنقک و لا تبسطها کل البسط- قرار نده دستت را به گردنت و کاملاً آن را باز نکن.

از مشکلات اساسی در آموزش دینی تنوع بینش معلمان دینی است که هرکس بر اساس تربیت خانوادگی و سوابق تحصیلی و حساسیتهای فکری بعد خاصی از تعالیم دینی در نظرش درشت نمایی پیدا کرده و سایر ابعادرا تحت الشعاع قرار می دهد و همان بعدی را که برای معلم اهمیّت بیشتری دارد برای دانش آموزانش پر رنگ تر می کند. تربیت دینی رسیدن به چنین اعتدال فکری و جامعیت در شخصیت است و کتابهای هدیه های آسمانی باید حتی المقدور این جامعیت را منعکس نماید. و تنها نباید به یک جنبه توجه داشته باشد و نقش معلم در توجه به این جامعیت مهمتر است و معلم می تواند به همه ی ارزش های اسلامی نظری متعادل و میانه داشته باشد.

2- تدریج در آموزش:

الف: با در نظر داشتن رشد استعدادهای ذهنی و روحی و نیز تفاوت در معلومات و تجربیات و شرایط گوناگون اجتماعی فرهنگی دانش آموزان باید مطالب متناسب با سطح فکر و قدرت فهم فراگیران ارائه شود. کلّم الناس علی قدر عقولهم (با مردم به اندازه عقلشان صحبت کنیم). از این رو در پاسخ به یک سؤال در دوره دبستان یک نوع پاسخ و در مقاطع راهنمایی و متوسطه و دانشگاه پاسخهای متفاوتی به همان سؤال داده می شود که در مراحل ابتدایی پاسخها کامل و دقیق نیستند. مثلاً در دوره ابتدایی برای اثبات وجود خدا از برهان نظم استفاده می شود و در دوره متوسطه و دانشگاه از واجب الوجود بحث می شود.

ب) در هر مرحله از آموزش در حد خاصی که ظرفیت و توان دانش آموزان اجازه می دهد باید به بیان کردن مباحث پرداخت و تنها به ابعادی از موضوعات که قابل فهم در آن مرحله است توجه کرد مثلاً اگر بحث در مورد خداشناسی و توحید است نباید انتظار داشت که حتماً همه ابعاد موضوع کاملاً مورد بحث دقیق و جامع قرار گیرد و هیچ نکته فروگذار نگردد.

ج) رعایت اصل تدریج به این معنی نیست که در آموزش دین از مطالب غلط و بی پایه استفاده نماییم بلکه باید وظیفه معلم است که تنها از مطالبی استفاده کند که بر درستی آنها اطمینان کامل دارد وگرنه بهره برداری از مطالب سست و بی پایه ممکن است اثرات ظاهراً مثبت در کوتاه مدت به دنبال داشته باشد اما در دراز مدت اثرات زیانباری خواهد داشت که چه بسا ممکن است در آینده او را فردی بار بیاورد که از دین و دیانت زده شود.

د) رعایت اصل تدریج در نوع مطلب: به این معنی که یک مطلب کاملاً صحیح و از لحاظ دینی کاملاً معتبر است نباید در هر سنی مطرح شود مثلاً مطرح نمودن بحثهای عرفانی از این مقوله است. به هر حال رعایت میانه روی و پرهیز از هرگونه افراط و تفریط از اصول مهمی است که در آموزش دینی باید مورد توجه قرار گیرد و مباحث اساسی و مورد نیاز و قابل فهم دانش آموزان باید مد نظر بوده و آموزش داده شوند و حتی نیازی به پرداختن به مطالبی که ندانستن آنها صدمه ای هم به کسی نمی زند جایز نیست.

3- ارتباط دادن درس به مسائل زندگی دانش آموزان:

اگر مطالب درسی که به فراگیران آموزش داده می شود با مسائل روزمره زندگی دانش آموزان و محیط اطراف و نیازها و تمایلات آنها ارتباط بیشتری داشته باشد به همان اندازه توجه آنها را به درس معطوف می کند و موجبات یادگیری مطالب دینی را بهتر فراهم می آورد و این مسئله باید هم در کتاب درسی و هم در تدریس معلّم مد نظر قرار گیرد تا نتیجه بهتری به دنبال داشته باشد و آموزش مفاهیم تعلیمات دینی به این شکل مطلوبتر و قابل درک و فهم تر خواهد بود و در نتیجه در سطوح عمیق تر ذهن و حافظه ی آنها نفوذ کرده و امکان پردازش بیشتری برای آنان فراهم می گردد.

4- تأثیر دانستنیهای عمومی معلّم بر درک و فهم بهتر دیگران:

هر چه معلّم از نظر اطلاعات عمومی پربارتر باشد به همان اندازه هم در امر آموزش مفاهیم دینی موفق تر خواهد شد بیان اطلاعات و مطالب دینی باید همواره با ذکر منبع موثق باشد تا دانش آموزان یاد بگیرند که برای گفته هایشان از مستندات موثق و مورد اطمینان استفاده نمایند.

5- پاسخ به سؤالات دانش آموزان:

معلّم در پاسخگویی به سؤالات دینی دانش آموزان باید از اطلاعات دینی لازم برخوردار بوده و اگر پاسخ به سؤالی نیاز به مطالعه دارد با مطالعه لازم به آن سؤال جواب دهد و در صدد نباشد به هر طریق ممکن دانش آموزان را از سرخود واکند و به شیوه های منطقی و با سعه صدر به پرسشهای دانش آموزان جواب دهد و از خلال پرسشهای دانش آموزان معلم می تواند به نیازها، احساسات و مسائل و مشکلات فکری مخاطبین خود آشنا شده و در ارایه ی درس و بحث توفیق بیشتری کسب کنند و مشکلات روحی و فکری دانش آموزان را مرتفع نموده و محیط را آرام و مناسب برای طرح نظرات گوناگون فراهم می نماید تا موجبات شکوفایی استعدادهای دینی دانش آموزان را مهیا کنیم.

گاه ضروری به نظر می رسد که معلم ذهن دانش آموزان را از سؤال و پاسخی که در حد آنان نیست منحرف سازد و به بیان مطلب دیگری بپردازد.

6- استفاده از منابع معتبر و مفاهیم مُتْقَنْ و مورد قبول دانش آموزان:

استفاده از آیات قرآن و روایات صحیح پیامبر اکرم (ص) ضمن آشنا نمودن فراگیران به مهمترین منبع (منابع) صدور احکام اسلام یکی از اهداف مهم هدیه های آسمانی که آشنا ساختن دانش آموزان با این سرچشمه اصیل معارف دین است را محقق می سازد.

آشنا نمودن دانش آموزان با کتب حدیثی شان (صه های سته اهل سنت) 1- صحیح بخاری 2- مسلم (نیشابور) 3-ابن ماجه (قزوینی) 4-ترمذی 5- نسایی 6- ابو داود

و کتب اربعه حدیثی شیعه: 1- کافی 2- من لا یحضره الفقیه 3- تهذیب 4- استبصار.

7- بهره گیری از بیان شیوا و رسا در امر تدریس هدیه های آسمانی:

گفتار یکنواخت خسته کننده و بی حالت و نارسا از تأثیر کلام می کاهد و بر عکس بیان زیبا و رسا و استفاده از فنون سخنوری بر جاذبه کلام می افزاید و علاوه بر آن استفاده بجا و متعادل از شعر خوب و ضرب المثل و داستانهای آموزنده می توان به یادگیری شتاب بیشتری بخشید.

8- پویایی و نشاط و شادابی در کلاس:

معلّم و خصوصاً معلّم دینی باید با قیافه ای شاداب و خندان و با چهره ای گشاده و آراسته در کلاس حاضر شود تا این حالت نشاط و شادابی او نیز موجب شادابی دانش آموزان گردد.

سلام کردن معلم در هنگام ورود به کلاس، دلسوزی به دانش آموزان نسبت به فراگیری درس- نادیده گرفتن ایرادات و اشکالات جزئی – پذیرفتن عذر دانش آموزان پس از ارتکاب خلاف- کینه به دل نگرفتن نسبت به

دانش آموزان خاطی – با مهر و محبت با دانش آموزان رفتار نمودن- پرهیز از سخت گیریهای بیجا و توقع زیادی

نداشتن از آنها عواملی هستند که کلاس دینی را با معنویت همراه می سازند و در برقراری رابطه عاطفی بین معلم و دانش آموز بسیار مهم و مؤثر هستند. معلّمی که با بی حالی و فقط برای انجام وظیفه تدریس می کند هرگز در کار خود موفق نخواهد شد بنابراین سعی کنیم به کلاس خودمان به هر طریق ممکن نشاط و شادابی ببخشیم.

9- توجه به تفاوتهای فردی دختران و پسران در امر آموزش:

اگر چه درک مفاهیم دینی در پسران و دختران تفاوت چندانی با هم ندارند اما ویژگیهای جسمانی و روحی آنان با هم تفاوتهایی دارد که توجه به این امر در آموزش مفاهیم دین مفید خواهد بود. برای بیان الگو و نمونه های دینی باید برای پسران از مردان و برای دختران از زنان الگو و اسوه را مطرح نمائیم تا آنان احساس بیگانگی نکنند و آموزش دینی نیز از تاثیر لازم برخوردار باشد.

چکیده:

در این مقاله ضمن تعریف تربیت به معنای عام و تربیت کودک به معنای خاص آن دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است هم چنین روش های صحیح و ناصحیح تربیت که والدین (پدر و مادر) نقش اساسی در شناخت و آموزش آن به کودکان دارند مورد بررسی قرار گرفته است، در ضمن راه حل های مختلف برای حل این گونه رفتار ناصحیح کودک ارائه شده است.

کلید واژه: تربیت، والدین، کودک، نقش والدین

مقدمه:

تربیت مصدر باب تفعیل از ماده «ربِّی، یربو» به معنی رشد است و تربیت یعنی رشد دادن، معنای اصطلاحی تربیت عبارت است از «رشد دادن یا فراهم کردن زمینه رشد و شکوفایی استعدادها و به فعلیت رساندن قوای نهفته یک موجود» از این رو تربیت انسان که از کودکی و در محیط خانواده شکل و ریشه می گیرد و زیر نظر والدین کودک قرار دارد تا تربیت کودک به نحو احسن صورت بگیرد. نشان دهنده نقش بسیار مهم والدین در تربیت کودکان می باشد. والدین باید با شناخت و به کار گیری روش های صحیح تربیتی دوران کودکی فرزندان خود را به نحو احسن زیر سایه تربیت خود قرار دهنده زیر این والدین است که با تربیتش هم فرزند خود و هم جامعه را از مشکلات احتمالی به دور می کند (رهبر، 1385، ص 6).

بیان مسئله

قدم اول درموفقیت این است که پیروز شدن را بخواهیم، تنها به این صورت است که اصول موفقیت را به آسانی خواهیم آموخت. موفقیت درتربیت فرزندان به عوامل گوناگونی بستگی دارد واین عوامل در مجموعه ای فردی، آموزشگاهی، خانوادگی واجتماعی طبقه بندی می شود. بی تردید تربیت فرزندان به عوامل مختلفی نظیر درآمد، سطح تحصیلات والدین، رفتاروالدین، محیط خانواده، نوع مدرسه، امکانات آموزشی، رفتار معلم و... بستگی دارد.

در این تحقیق من عامل دوم یعنی رفتار والدین را مورد بررسی قرار می دهم.

تاثیر والدین همانند سایر عوامل موثربر تربیت به اشکال مختلف در نحوه تربیت کودکان تأثیر می گذارد.

تعریف و مفهوم تربیت

رشد دادن یا فراهم کردن زمینه مناسب برای رشد و شکوفایی استعدادها و با فعلیت رساندن قوای نهفته یک موجود را تربیت می گویند که باید با اصولی همراه باشد تا به نحو احسن صورت گیرد. (رهبر، 1385، ص6).

تربیت عبارت از مجموعه وسایلی است که به کمک آن رشد، سازندگی جریان یا شکوفایی و حتی ارتقاء زندگی انسان از جنبه های زیستی، روانی، اجتماعی، به وسیله آموزش و یادگیری تجارب مختلف راهنمایی شده با امکان و تسهیلات آن را فراهم کند این امر باید درد ورنمایی واحد به صورتی انجام پذیرد تا امکان یادگیری وسایل، روابط عاطفی، فراگیری قواعد زندگی در ابعاد چهارگانه ی اجباری عشق و قدرت، آزادی و انضباط و تکامل در محیطی مطلوب را فراهم سازد که نیازهای اساسی و نه سطحی کودک را ارضا کند (لافرن، 1381، ص 52).

تربیت مفهومی است که معمولاً با اصطلاح رشد دادن و رشد کردن همراه می باشد. بنابراین اصل تربیت باید همراه یا اصولی باشد تا همه جوانب رشد را به همراه داشته باشد تا متولی کاملاً از تربیت صحیح بهره مند شود و مسیر رشد و شکوفایی را زیر سایه تربیت صحیح به کمک مربیان طی کند (نوابی نژاد، 1372، ص 24)

آغاز تربیت کودک

کودکان امانت های الهی هستند که در دست ما قرار دارند و مهم ترین وظیفه والدین تربیت صحیح آن ها می باشد چون تربیت امری است که آغاز آن در محیط خانواده صورت می گیرد بنابراین امر پیچیده ای می باشد که ظرافت های خاص خود و لطافت هایی را دارد که اگر درست و به موقع صورت نگیرد اثرات منفی بسیاری را خواهد داشت که قابل جبران نمی باشند (سایت تنظیم وحی، شماره 7، 1386،86).

از آن جا که آغاز تربیت کودک در محیطی به نام خانواده صورت می گیرد و این تربیت با توجه به اصولی توسط والدین به کودک تزریق می گردد باید در تربیت کودک نقش اساسی و مهمی را به خانواده کودک و در راس آن والدین کودک قائل شویم از این رو والدین که به عنوان مربی کودک عمل می کنند باید اصل تربیت را بخوبی شناخته و درمرحله عمل آن را در طول دوران رشد کودکانشان به آنها یاد دهند زیرا معمولاً وقتی کودکان با هوش، مودب با صداقت یا از لحاظ اجتماعی سازگارند به حساب والدین گذاشته می شود و وقتی بزهکار، عصبی، و ازلحاظ درسی ضعیف باشند، باز هم والدین مسئول شناخته می شوند، روش هایی که والدین برای تربیت کودک به کار می گیرند به شدت تحت تاثیر محله، مدرسه و فرهنگ گسترده ای است که خانواده در آن زندگی می کنند البته قابل ذکر است که این روش ها تحت تاثیر خصوصیات کودکان نیز قرار دارد (کاکیا، صص 1380، صص32-31).

تربیت خانوادگی تاثیر آن در رفتار کودک

روابط بین کودکان و والدین و سایر اعضای خانواده را می توان به عنوان نظام یا شبکه ای از بخش های دانست که در کنش متقابل هستند. نظام خانواده در مجموعه ای نظام های بزرگتر قرار گرفته است.

محله، جامعه و جامعه گسترده تر، این نظام به طور مستقیم یا غیر مستقیم از طریق روش های مختلف تربیت کودک در رفتار کودکان تاثیر می گذارد به همین دلیل باید در عین حال که خانواده رابه عنوان یک نظام می شناسیم و تربیت را از اصول اساسی برای آن مد نظر قرار می دهیم باید به اهمیت و تاثیر تربیت درروابط این نظام پی ببریم زیرا یک خانواده به عنوان یک نظام زمانی روابط اعضایش مستحکم خواهد بود که براساس اصول تربیتی صحیح پایه گذاری شود (هنری ماسن، 1370، ص44).

خانواده ها معمولاً از زن و مرد و تعدادی فرزند که روابطی بین آنها حکمفرماست تشکیل شده اند در سیستم خانواده چنان چه روابط هر یک از اعضا با دیگران دچار اختلال گردد در این صورت کل سیستم خانواده دچار مشکل خواهد شد که گاهاً باعث مشکلاتی می شود که جبران آن ها سخت و گاهاً غیر قابل ممکن می باشد در این میان طبعاً ضعیف ترین و کوچک ترین اعضای خانواده که فرزندان و کودکان باشند بیشتر تحت تاثیر قرار خواهند گرفت. در این میان والدین باید یک سیستم تربیتی مناسبی را در نظام خانواده پایه گذری کنند تا از ایجاد چنین مشکلاتی جلوگیری کند به همین دلیل اختلافات بین والدین نه تنها نهال تربیتی مناسب را در محیط خانواده رشه کن می کند بلکه فرزندان را با این گونه مشکلات آشنا می کند در حالی که والدین می بایست به جای این گونه اختلافات فرزندانشان را به نحو احسن تربیت کنند به عنوان مثال با بررسی هایی که در سال هایی اخیر در زمینه مشکلات دانش آموزان صورت گرفته مشخص شده که بخش اعظم مشکلات آن ها ریشه های خانوادگی داشته و این گونه کودکان حامل عوارض و آسیب های خانوادگی به فضای مدرسه می باشند طبیعی است که تمامی این رفتار ها و مشکلات از تربیت ناصحیح آن ها و اختلافات والدین به جای توجه به آن ها و تربیت کردنشان ناشی می شود به همین، دلیل به اهمیت تربیت و تاثیر بسیار فراوان آن در رفتار های فرزندان در داخل و خارج از محیط خانواده می توانیم پی ببریم. (اصغری پور، 1387، ص 50).

خانواده مهم ترین عامل سازنده شخصیت کودک است، کودکان سال های اولیه عمر خودشان را که از نظر تربیتی مهم ترین سال های زندگی به شمار می رود در محیط خانواده سپری می کنند به همین دلیل امر تربیت را در این دوران باید کاملاً جدی بگیریم دلیل آن هم این است که اگر والدین در این دوران تربیت کودکان را امری ساده بینگارند و در تربیت آن ها سهل انگاری کنند باید انتظار رفتاری ناصحیح و خلاف هنجارهای جامعه را از کودکان داشته باشیم بنابراین به اهمیت تربیت کودک در دوران کودکی زیر سایه والدین آگاهی می یابیم. (معتمدی، 1373، ص 62).

تربیت از حیاتی ترین ابعاد زندگی انسان است و در پرتو آن، انسان به سعادت مطلوب نائل می شود. بزرگ مربی اسلام، علی علیه السلام در سخنان خود بارها و بارها از این امر مهم پرده برداشته است و آثار و نتایج مثبت تربیت فرزند و پیامدهای منفی بی توجهی به آن را بیان داشته اند. حضرت علی(ع) ثمره و محصول تربیت صحیح را پرورش فرزند صالح و پیامد بی توجهی به امر خطیر تربیت راه رشد یافتن فرزند ناصالح بر شمرده و برای هر یک از این دو، آثار و نتایج مثبت و منفی بیان نمودند آن حضرت ثمره تربیت فرزند صالح را انس و آرامش والدین دانسته است. هم چنین در سخن دیگری فرزند صالح را نیکوترین یادگار و بلکه مساوی با همه ی یادگارهای باقیمانده از والدین معرفی می نمایند «الوالد الصالح احد الذکرین» از سویی دیگر آن حضرت آثار سوء و پیامدهای منفی پرورش فرزند ناصالح را مورد توجه قرار داده اند و همه روهروان صدیق خود را از بی توجهی به تربیت صحیح فرزندان بر حذر داشته اند.(سایت ایران صدا، 1388).

روش های گوناگون تربیت (انواع تربیت)

هریک از ما شیوه های خاصی برای تربیت فرزندانمان داریم که در واقع بازتاب شخصیت ماست این شیوه ها از تمامی عواملی که ما را منحصر به فرد کرده اند، تاثیر می پذیرند عواملی مانند نوع تربیت، شخصیت و ارزش هایی که به آن ها پای بندیم، هر یک از این عوامل، به تناسب نقش تربیتی ما برای فرزندان خودمان، بر دیدگاه های ما اثر می گذارند و رفتارمان را در برابر فرزندان، انتظاراتمان از آن ها تحت تاثیر قرار می دهند، روش ما در تربیت فرزند، نقش مستقیمی بر عزت نفس فرزندانمان دارد، زیرا نوع ارتباط روزمره با آنها را تعیین می کند، بیشتر کنش و واکنش های ما در ارتباط با فرزندانمان، با توجه به تناسب ماهیت و کیفیت واکنش ما، اثری بالقوه بز عزت نفس کودکانان دارد چه به شکل مثبت و چه به صورت منفی تاثیر خود را خواهد گذاشت. (استن هاوس، 1380، ص 106).

حضرت علی(ع) می فرمایند: «لاتقسروا اولادکم علی آدابکم فا انهم مخلوقون لزمان غیر زمانکم» فرزندان خود را مجبور نکنید آداب و عادات شما را یاد بگیرند چون آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند. تحقیقات و مطالعات انجام شده بر روی رفتار والدین و فرزندان نشانگر اهمیت دو بعدی رفتاری در والدین نسبت به کودکان است، مانند پذیرش، طرد، آزاد گذاشتن، محدود کردن، والدینی که فرزندان خود را مورد پذیرش قرار می دهند نسبت به کودک عاطفی، تایید کننده و گرم هستند و کودک خود را آن گونه که هست درک می کنند، انضباط و نظم و ترتیب در نظر آن ها بیشتر شامل تشویق و ستایش و کمتر تنبیه بدنی است نسبت به والدینی که صرفاً طرد کننده هستند بهتر عمل می کنند (نوابی نژاد، 1372، ص 72).

هر پدر و مادر دل سوزی برای آن که در تربیت کودک خود موفق تر باشند و با اطمینان بیشتری به روش تربیتی خود ادامه دهند باید برخی از اطلاعات ضروری را داشته باشند که عبارتند از:

1- آگاهی از اصول کلی رشد: آگاهی والدین از اصول کلی رشد و توانایی های کودکان در مراحل مختلف سبب می شود که اولاً پدر و مادر توقع خود را از طفل بر میزان توانایی های جسمی و ذهنیش منطبق کنند و بدانند که در سنین مختلف چه توقعی از کودک داشته باشند و به او بیهوده فشار نیاورند و برای آموختن عجله نکنند.

2- شناخت تفاوت های فردی کودکان: والدین باید بدانند همان طور که کودکان ازلحاظ ظاهری با همدیگر فرق دارند از لحاظ هوش و استعداد نیروی جسمانی و به طور کلی توانایی های بدنی و ذهنی نیز با همدیگر فرق دارند، گذشتن ازمراحل رشد و رسیدن به کمال، مانند بالا رفتن از پله های نردبان است و همه باید آن را طی کنند، اما بالا رفتن از این پله ها، در همه کودکان یکسان و همزمان نیست. یکی کندتر و دیگری تندتر می رود.

3- شناخت روش صحیح: برخورد با کودکان و تعلیم و تربیت آن ها نیازمند روش صحیحی است آگاهی از روش های مناسب مسلماً کارتربیت را آسان تر می کند اما روش هایی که مبتنی بر واقع بینی نباشد کار تربیت را دشوار تر می کند.

4- استفاده از شرایط و امکانات مناسب: تصور نکنید که برای تربیت کودک حتماً باید شرایط بخصوص یا امکانات فوق العاده وجود داشته باشند فقط کافی است که والدین شرایط بخصوص یا امکانات فوق العاده را بشناسند و از کوچکترین فرصت بهره گیرند و این فرصت را کودکان به شما می دهند.

5- آگاهی از رفتار مناسب: والدین باید توجه داشته باشند که رفتار آن ها از کودکانشان پنهانو از چشمان آن ها دور نمی ماند هر رفتاری که آن ها در مقابل طفل داشته باشند در موفقیت یا عدم موفقیت آن ها تاثیر می گذارند، پس باید توجه داشت:

1- رفتار با همسر چگونه است احتراماً یا توهین آمیز است.

2- در مورد روش تربیتی به کار رفته با همسرتان توافق دارید یا نه اگر اختلاف دارید آیا اختلافتان را در جلوی چشمان کودک بروز می دهید یا نه.

3- رفتار خودتان درمقابل موفقیت یا عدم موفقیت روش تربیتی خودتان چگونه است.

بنابراین نتیجه می گیریم که تربیت کودک آن قدر دشوار نیست که حتماً نیاز به تحصیلات دانشگاهی داشته باشد و آن قدر هم آسان نیست که بی اهمیت جلوه کند و بتوان بی تفاوت از کنار آن گذشت، بلکه تنها شناخت کودک و آشنایی با مشکلات و مسائل او در مراحل سنی مختلف و آگاهی از روش صحیح تربیت کفایت می کند. (پرینگل، 1373، ص 82).

بایست های کلی تربیت کودک:

والدین و مربیان باید باحد فاصله و متانت و ملایمت کودک را با زندگی و مقررات و دستورهای لازم آشنا کنند تا کودک ضمن احساس استقلال و با ارزش بودن، بتواند توانایی های و مهارت های جدید را کسب کند، هم چنین باید کودکان را برای پذیرفتن مسئولیت های آتی در مقاطع تحصیلی و قبول مقررات اجتماعی در زندگی جمعی، با رعایت ضوابط آن آماده ساخت والدین باید سعی کنند درخلال بحث های خود توجه کودکان را به مفاهیم اجتماعی معطوف کنند.(وبلاگ گروهی مادرانه، 1388، ص 6).

نمونه هایی از بایست ها و روش های تربیت کودک:

1- تربیت رها کردن متربی از بستگی ها و وابستگی ها به سوی تعالی است و نه رام کردن و مطیع کردن کودک در دام خواسته های خودمان.

2- هدف تربیت باید گسترش و توسعه ظرفیت درونی و قوه فهم کودک باشد و نه تحمیل و تزریق معلومات و محفوظات به او.

3- از روش تربیت فعال استفاده کنیم در این روش، مربی می کوشد تا خود را از نظر ذهنی و عاطفی در موقعیت متر بی قرار دهد و مربی مشوق ابداع و خلاقیت است.

4- کودکان باید نسبت به نوع رفتارهایی که از آن ها انتظار داریم، شناخت کافی داشته باشند این شناخت در میدان مشاهده حاصل می شود پس مواظب رفتارهایمان باشیم.

5- تربیت هرگز در یک بعد متمرکز نمی شود بلکه همواره جنبه های عقلانی، عاطفی، اخلاقی و اجتماعی، جسمی، علمی و … در جامعه بخشیدن به آن دخالت دارد.

6- درون مایه تربیت صحیح در طبیعت کودک وجود دارد و او باید از طریق خودیابی، خودفهمی و خود رهبری، آن ها را در تعامل با محیط سالم کشف و تقویت کند. (سایت نسیم وحی، 1388، ص 7).

بایست های تربیت شامل نیازهای کودک نیز می باشد که از دوران کودکی توسط والدین باید تامین شود تا فرزند یک فرد سازگار و به هنجار اجتماعی تلقی شود که عبارتند از:

1- عشق و امنیت 2-کسب تجارب جدید 3-تحسین و قدردانی
4- مسولیت پذیری، البته در طول مراحل مختلف، تحول اهمیت نسبی این نیازها نیز از راه های ارضای آن ها تغییر کند اگر یکی از این نیازها ارضا نشود یا به اندازه کافی ارضا نشود ممکن است مانع رشد کودک نیز شود یا رشد او را مختل کند پیامدهای این امر بعدها هم برای خود فرد هم برای جامعه فاجعه آمیز و پر هزینه خواهد بود، کودکی که در یک خانواده ناسازگار زندگی می کند نیز، مستعد اختلال عاطفی یا جامعه ستیزی می باشد، والدین ستیزه جو، بی کفایت و پریشان در ذهن کودک، الگوی نامناسبی ایجاد می کند.

خصوصاً خصومت پدر و مادر، تاثیر زیان باری بر رشد عاطفی کودک خواهد داشت، به این معنا که بعداً نمی تواند به عنوان یک بزرگسال نسبت به فرزندان خود محبتی غیر خودخواهانه داشته باشد به این ترتیب خصومت والدین به صورت دور باطل از یک نسل به نسل بعد تداوم می یابد بنابراین این ویژگی والدین که به دور از بایست های صحیح تربیت است باید تقویت و تصحیح شود تا تربیت کودک به نحو احسن صورت گیرد. (پرینگل، 1380، ص 94).

نیازهای کلی فرزندان در مسیر تربیت:

فرزندان در طی کردن مسیر رشد و تکامل به طور کلی در طی کردن مسیر تربیت نیازهای فراوانی دارند که والدین آن را باید رعایت کنند به عنوان مثال محبت کردن برای رشد کودک ضروری است، واکنش والدین اهمیت زیادی دارد زیرا اگر کودک عکس العملی از آن ها نبیند، سر خورده و غمگین می شود و از خود بی توجهی نشان می دهد این مسئله را می توان آشکارا در کودکان یتیم مشاهده کرد، مراقبت های جسمی از این کودکان به مراتب بیشتر از مراقبت های روحی آنان است و چون فرد خاصی به شکل ثابت و دائمی از آن ها حمایت نمی کند (مراقبت ها داماً عوض می شوند) هرگز نمی توانند رابطه ای جانبه با اطرافیانشان داشته باشند خصوصاً در جامعه و اجتماع.

وقت گذاشتن برای فرزندان:

همکاری و ارتباط نزدیک ما با فرزندانمان باعث جذب هر چه بیشتر آن ها به ارزش های مورد قبول ما خواهد شد، هم چنین اگر کودکان احساس کنند که والدین برای آن ها ارزش قائلند بیشتر به ارزش های مورد علاقه آن ها جذب خواهند شد. هم چنین احساس احترام از سوی والدین، باعث افزایش عزت نفس کودکان شده و باعث می شود که کمتر به دنبال هم سن و سالان شرور خود رفته و یا دست به اقداماتی خطرناک و مشکل آفرین بزنند.(گلن، 1380، ص 80).

هر کودکی به منظور احساس امنیت و آرامش و افزایش حس اطمینان نیازمند به رابطه ای محکم و دوستانه، محبت آمیز، و با عاطفه با والدین خود یا افراد بزرگسال است بدون ضمانت محکمی از جانب یک فرد بزرگسال دلسوز کودک در خطر آن است که متخاصم شود و کنترلش سخت و مشکل شود، بنابراین محبت والدین به کودک در تربیت او نه تنها باعث طی شدن سالم مسیر تربیت می شود بلکه از بروز مشکلات ذکر شده نیز جلوگیری می کند (کاکیا، 1380، صص32-31).

روش های والدین در اصلاح رفتار کودک (فرزند):

اغلب این سه جمله را شنیده ایم«ما همه راه ها را امتحان کرده ایم» «ما با همه آن ها یکسان رفتار می کنیم» «ما هر چه که کودکانمان خواسته اند در اختیارشان گذاشته ایم» این ها جمله هایی هستند که والدین معمولاً با به کار بردن آن ها برای کودکان مشکل آفرین خود تقاضای کمک می کنند همه ی این جمله ها ممکن است نتیجه اشتباهاتی باشد که والدین در مسیر تربیت آنها را نادیده گرفته اند. (پرینگل، 1380، ص 53).

همواره والدین نگران آن هستند که مبادا با رفتار نسنجیده یا سخت گیری بی جای خود زندگی فرزندان خود را تباه کنند. هم چنین بعضی از خانواده ها هم به فرزندان خود آزادی مطلق می دهند، قدرتشان در ایجاد انضباط در خانه ضعیف است و کودکانشان اجازه انجام هر عملی را پیدا می کنند اما کودکان چنین خانواده هایی روزی والدین خود را به بی توجهی و بی علاقگی نسبت به تربیت فرزند متهم می کنند. و آن ها را مورد بازخواست قرار می دهند و در نهایت عده ای از والدین و مربیان روش اعتدال را بر می گزینند و سعی می کنند با توجه به شخصیت کودک در جهت تصحیح اشتباهات خودشان عمل کنند و به برخی از خواسته های فرزندانشان جواب مثبت و به برخی از رفتار های آن ها جواب منفی بدهند.(معتمدی، 1373، صص 66-61).

اصول کلی تربیت از دیدگاه حضرت علی(ع):

1-اصل اعتدال:رفتارها و عملکردهای تربیتی، در صورتی به ما کمک می کنند که تابع اعتدال باشند، تربیت خردمندانه تربیتی است که مبتنی بر حفظ اعتدال باشد و روشی باشد به دور از افراط و تفریط چنان چه ضمن آیه ای می فرمایند.

«لا تدی الجاهل الامفرط او مفرطا» نادان را نبینی جز این که کاری را از اندازه فراتر کشاند و یا بدان جا که باید نرسانده (نهج البلاغه، باب حکمت) هم چنین می فرمایند«خیر الامور اعتدال الرجاء و الخوف» بهترین کارها اعتدال، امید و بیم (غرر الحکم، جلد 1).

2-اصل تدرج و تمکن: هر حرکت تربیتی باید با توجه به اختلاف استعداد ها و نیازها و به صورت تدریجی و مرحله به مرحله در اساس توانایی صورت پذیرد.

3-اصل تسهیل: منظور این است که اقدامات تربیتی باید اموری آسان و میسر باشند و از فرد تکالیف طافت فرسا نخواهیم و خواسته های ما طوری باشد که آن خود با میل و رغبت آن کار را انجام دهد، بنابراین آنان که با مسامحه رفتار می کنند بهترین نتیجه را می گیرند. (نهج البلاغه، باب حکمت).

تشویق و تنبیه و موارد استفاده آن

بعضی از والدین از عامل تشویق و یا تنبیه در جهت اصلاح رفتار فرزندانشان استفاده می کنند چون بعضی والدین اعتقاد دارند که فرزندان باید تشویق شوند تا احساس خوبی داشته نسبت به خویش داشته باشند طی یادگیری های جدید به انجام فعالیت های مورد نظر دیگر هم و تحریک شوند، حس لیاقت و داشتن کفایت در آن ها رشد کند و ما را از توانایی هایشان که جزئی از کل است مطلع سازد.

اولین قانون تشویق این است که این کار را به طور حقیقی و واقعی انجام دهیم نه ظاهری و دروغی چون تلخ ترین واقعیت موجود این است که گاهی تشویق در پرده غیبت فرو می رود، و به ندرت به یاد استفاده از آن ها می افتیم در حالت کلی امر تشویق را نباید در محیط خانوادگی به فراموشی بسپاریم(گلن، 1380، ص 106).

مضرات تشویق:

بعضی از محققان روان شناسی کودک بر این باورند که تشویق برای کودکان مضر است، زیرا به تدریج باعث می شود به «نفس تشویق» بیشتر از «موفقیت کار» ارزش بگذارند. (شاملد، 1382، ص 54).

روش تنبیه نیز مورد استفاده والدین قرار می گیرد. چون روش تنبیه را در کوتاه مدت موثر می دانند اگر والدین را در جریان کنش متقابل با فرزندان تحلیل کنیم می توانیم بعضی از بخش های اساسی الگوهایی را که مناسبند بشناسیم والدین برای رفتارهایی مثل کتک زدن بچه دیگر و شریک کردن بچه دیگر در اسباب بازی تقویت و پاداش تعیین می کنند کودکان نیز از مشاهده دیگران و از نوع تقویت ها و تنبیه هایی که دریافت می کنند می آموزند والدین برای کودکان نقش سرمشق و مربی، نگرش ها و اعتقادات و معیارهای اخلاقی را دارند. (هنری ماسن، 1370، ص 450).

اولاً نباید کودک را تنبیه کرد و هر نوع تنبیهی خطرناک است و ممکن است عواقب شومی را به دنبال داشته باشد، هدف از تنبیه باید آگاه کردن کودک از خطایی باشد که مرتکب شده است و والدین باید از این طریق نواقص اخلاقی و رفتاری کودک را رفع کنند و او را به سوی تکامل سوق دهند بنابراین باید شرایط و مقررات تنبیه را رعایت کنیم، بنابراین هدف از تنبیه باید کاملاً روشن باشد یعنی هدف آن متلاشی کردن حیثیت و شخصیت کودک از جانب والدین نباشد. وقتی کودک را مورد تنبیه قرار می دهیم فرصتی را که فراهم می شود تا کودک به توانایی های خودش پی ببرد را از او می گیریم بنابراین تنبیه یک عامل بازدارنده کودک است از متاهی پیشرفت هایی که می توانست در زندگی داشته باشد زیرا اگر به جای تنبیه کودک را تحسین کنیم موجب می شود که اعتماد به نفس در وجودش پدید آید و استعدادهای نهفته اش شکوفا شوند و قوای درونی اش به فعلیت برسد. (شهبازی، سایت علوم تربیتی، 1388).

نتیجه گیری:

تربیت فرزند (کودک) در سایه والدین امر و توصیه ای الهی می باشد. و ما در تمامی منابع کتبی و شفاهی بر اهمیت آن واقف می شویم، بدیهی است که همه ما که والدین فرزندانی هستیم یا روزی والدین خواهیم بود باید این امر را کاملاً جدی بگیریم زیرا اگر هر پدر و مادری در امر تربیت فرزندانشان سهل انگاری و کوتاهی کنند، مطمئناً باید منتظر عواقب ناخواستنی آن باشیم که هم برای خود فرد متولی و هم برای جامعه ای که در آن زندگی می کند زیان آور خواهد بود، تربیت کودک نه آن گونه که فکر می کنیم سخت و نه آن گونه آن را امری سهل می گیریم آسان نیست زیرا نسل های بعد تاوان عدم تربیت صحیحی را خواهند داد که پدر و مادری در دورانی آن را برای فرزندانشان امری بیهوده و یا سهل انگاشته اند. و حال به صورت اخلاقی تشکیل یافته نسل به نسل ادامه یافته است. بنابراین ما که به عنوان والدین فرزندانی هستیم باید در هر زمان و مکانی از شیوه های صحیح تربیت که هم به صورت تجربه و هم به صورت شیوه های یاد گرفته شده در ما هستند استفاده کنیم. و مبادا این امر الهی و بسیار مهم را نادیده بگیریم.

منابع و مأخذ:

1- نهج البلاغه – ترجمه: مرحوم محمد دشتی، (1384)، چاپ هشتم.

2- غرر الحکم – ترجمه: احمد فتحی مقدم، (1386)، چاپ نهم – قم، انتشارات الهادی.

3- رهبر، محمد تقی، (1385)، اخلاق و تربیت اسلامی، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات سمت.

4- استن هاوس، گلن، (1380)، کلیدهای تربیت کودکان، مترجم: ناهید آزادمنش، چاپ سوم- تهران انتشارات صابرین.

5- شاملو، سعید، (1382)، مکتب ها و نظریه ها در روان شناسی شخصیت، چاپ هفتم تهران- انتشارات رشد.

6- اصغری پور، حمید، (1387)، کلیات راهنمایی و مشاوره، چاپ هشتم- مشهد، انتشارات تمرین.

7- هنری ماسن، پاول، (1370)، رشد شخصیت کودک، مترجم: مهشید یاسائی- چاپ اول، تهران، انتشارات پایا.

8- کاکیا، لیدا، (1380)، نگرشی نوبه تربیت کودک، چاپ اول- تهران، انتشارات اقاقی.

9- اسحاقی، سیدحسین، (1387)، سلوک علوی (راهبردها و پیشنهادات امام علی(ع)) در تربیت فرزندان.

10- عظیمی، سیروس، (1357)، روان شناسی کودک، چاپ پنجم- تهران، انتشارات صفار.

11- مافون، رابرت، (1381)، ریشه های روانی و رفتاری کودک، مترجم: محمد حسین سروری، چاپ چهارم- تهران، انتشارات جانزاده.

12- پرینگل، میاکلمر، نیازهای کودکان، چاپ اول- مترجم: جواد شافعی مقدم، (1380)، تهران، انتشارات رشد.

13- معتمدی، زهرا، (1373)، رفتار با کودک، چاپ سوم- تهران، انتشارات لک لک.

14- نجاتی، حسین، (بی تا)، روان شناسی کودک، (حرکت، تلاش، تکاپو)، چاپ سوم، تهران، انتشارات بیکران.

15- نوا بی نژاد، شکوه، (1373)، سه گفتار درباره راهنمایی و تربیت فرزندان، چاپ اول، تهران، انتشارات انجمن اولیا و مربیان.

16- بی نا، (1388)، آثار سوء تنبیه کردن.

17- احدی، حسن، (1388)، بایست های تربیت،

18- محمدی، اصغر، (1388)، آموزش مفاهیم اجتماعی به کودک.

19- رفیعی، محمد، (1388)، اهمیت تربیت فرزندان از دیدگاه بزرگان،

مقدمه:

مقام و شخصیت و جایگاه والایی مادری در تربیت جایگاه ویژه ای است طوری که عنوان مادری کمتر از عنوان مدیریت کلی نیست و سرپرستی فرزند کمتر از سکرتری برای رئیس نیست مقام مادر بالاتر از این است که بتوان او را با پول خرید و ارزش کالائی بدو داد و یا در فروشگاهی او را پست فروشندگی و یاد را داره ای او را پست ریاست داده او مادر است یعنی سازنده جامعه فردا و انسان شریف و عادل دنیای آینده اینکه معیارهای وارداتی نمی تواند برای زن عرت و آبرو ایجاد کند و برای او شرف و بزرگی تهیه بیند، شرفی بالاتر از شرف اسلام برای زن نیست و مقام بالاتر از موهویه اسلام برای مادران وجود ندارد.

مادری چیست:

«مادر از زیباترین کلمه ها در همه فرهنگ هاست مفهوم مادری مجموعه از مهمترین مفاهیم را تداعی می کند محبت، ایثار، شکیبایی، عفاف، پایداری، آرامش، قدردانی، احترام بسیار مفاهیم زیبا دیگر، هیچ کار دیگر را نمی توان با این نقش مقدس برابر دانست دلیل آن هم روشن است رشد بالندگی فرزند از ابتدایی انعقاد نطفه در رحم تا مدت پس از تولد بر عهده مارد است». (اعتصامی و همکاران، 1386، صص 235-234)

او در این راه از همه ی زمینه و امکانات شخصی گذشت می کند و هر گونه آسایش و لذتی را صرف نظر کرده و در طریق وصول به هدف حمایت از فرزند زشت و زیبا را از هم باز نمی شناسد مادری فضیلتی است ملکوتی ناشی از عام قدس که وجود انسان خاکی تجلی می کند که در آن صراحت و صداقت مهر صفا، عدل و تقوا به عالی ترین وجود خود عیان می شود مادری فنی است که غفلت و اشتباه در آن موجب تباهی نسل و فساد جامعه می گردد و مراقبت از آن جامعه را خیره خواه و متکامل پدید می آورد اینکه مادری فن ذکر کردیم بدان نظر است که کار پرورش کودک و انسان سازی و تربیت و تحویل افاضل جامعه بر عهده مادر می دانیم و انجام این برنامه از عهده ی هر مادری بر نمی آید (قائمی، 1371، ص 23).

تربیت چیست:

تربیت، کوشش و تلاش آگاهانه انسان برای ایجاد تغییر مطلوب است که معنی مطلوب و طرز برداشت آن از جامعه به جامعه دیگر فرق می کند. (قائمی، 1372، ص 13) «باید توجه داشت که تربیت فقط اختصاص به انسان ندارد و هر موجودی که قابلیت رشد داشته باشد صادق است و هر گاه در مورد انسان به کار رود کلیه ابعاد وجودی وی را شامل می شود» (رهبر و رحمیان، 1381، ص 6) برای این تربیت برای انسان ضروری است که تربیت یکی از ضروریات حیات انسان است آن کسی که تربیت نیافتد نه تنها خود را تلف کرده بله از لحاظ اجتماعی زیان عظیمی از او متوجه مردم نیز خواهد شد کودک چون گیاهی است که برای رشد به امکانات گوناگون نیاز دارد تربیت بر این اساس دارای اهمیت زیادی است «قائمی، 1372، ص 14) تربیت مجموعه رفتارهایی است که روابط ما را شکل می دهد (سیکل، 1379، ص 1)

نقش محیطی و وراثتی مادر:

«مادر دارای دو گونه نقش و تأثیر درباره کودک است: نقش وراثتی و نقش محیطی در جنبه وراثت همه آنچه که مربوط به ویژگی جسمی و روانی او اجداد گذشته است از طریق ژنها و کانال او به طفل منتقل می شود صفات و شرایط جسمانی از زشتی و زیبایی، شکل، قد، حتی بیماری های مزمن از گذشتگان به طفل می رسد و این صفات بگونه ای است که در تمام مدت حاملگی و حتی در دوران شیردهی با طفل همراه است در حالیکه نقش وراثتی پدر پس از انعقاد نطفه پایان می پذیرد و انتقال بعدی در این دسته از صفات مطرح نیست.

در آنچه که مربوط به محیط می شود طفل تحت تأثیر محیط رحم حجم و فشار ویژگیهای شیمیایی آن است تا محیط خارجی و بیرون رحم طرز فکر خوبیها، رفتارهای مادر برای کودک درس است از او نسبت به زندگی دید پیدا می کند و در سایه دیدن نقش های خوب و بد او الگو گرفته و صاحب فرهنگ می شود اگر طول مدت روابط وراثتی کودک را با مادر در مقایسه با پدر در نظر بگیریم خواهیم دید که بسیار متفاوت و حتی از دیدی می توان گفت قابل مقایسه نیست و بهمین ترتیب در جنبه محیطی هم می دانیم طفل تا مدتها تنها در آغوش مادر است و پس از آن هم تا سن مدرسه ای در کنار مادر است مدت رابطه او با مادر به مراتب بیشتر از پدر است» (قائمی، 1372، ص 40).

البته تأثیرات محیطی کودک از مادر بستگی به نگرش زن از مادر شدن دارد چرا که هر زنی از مادر شدن تصویری در ذهن دارد برای عده ای مادر شدن تحمیلی و برای عده ای سعادت و افتخار است مادرانی که ذهنیت مثبت به مادر شدن خود دارد. تأثیرات مثبتی بر فرزندان خود در رفتار و کردار خواهند داشت تا مادرانی که این ذهنیت را ندارند (شرقی، 1371، ص 59-58)

وظایف کلی مادر:

با آغاز تولد کودک وظایف مادر رنگ و صورت دیگری بخود می گیرد و بار مسئولیت اش سنگین تر و در عین حال لذت بخش می شود و مارد بعد از تولد کودک خود وارد دنیا دیگر می شود و فکر و اندیشه اش و جهان بینی اش و علاقه و سلیقه و ذوق همه و همه فرم کاملتر بخود می گیرد او خود را در قبال کودک مسئول می بیند و از طرف دیگر خود را امانت خدا می داند (قائمی، 1366، ص 67) مادران تنها وظیفه ندارند که شکم کودکان خود از غذاهای مختلف پرسازند و یا بدن آنها را با لباسهای قشنگ و شیک بپوشاند بلکه وظیفه مهمتر آنها این است که روح کودکان خود پر محبت و لطف سازند تا بعد فردی خود بین و خود خواه و پر مدعا و از خود راضی بار نیاید و به علت کسر عواطف به بیماری روانی دچار نشود. (پریور، 1362، ص 1) مادر باید علاوه بر محبت به کودک باید وظیفه ی حمایت و مراقبت و هدایت و سازندگی شخصیت کودک و غیره خود انجام دهد.

وظیفه حمایت یا مراقبت:

اولین محیط و مکان امنی که کودک احساس می کند دامان مادر است دامان مادر محیطی است مملوء از محبت و عاطفه و عشق به فرزند که مراقبتی توأم با گذشت و فداکاری مادری در آن دیده می شود این دستهای پر مهر مادر است که کودک را در زندگی یاری می کند کودک در سالهای اول زندگی موجودی است متکی که درحیاتش استقلالی ندارد و در همه جا تابع مادر است و حیات و کمالش و بسیاری از حصایص اش که در بزرگ سالی نشان می دهد به مادر وابستگی دارد و اگر در این سنین مورد توجه مادر قرار نگیرد مضطرب و افسرده می شود و حتی بزرگ نمی شود وقفه ها فکری و کج روی ها و انحرفات و آلودگی ها و بیماری ها و کمبودها و مشکلات اجتماعی و رفتارهای نابهنجار بیشتر از آن کودکانی است که از مراقبت مادر محروم مانداند و نیز عقب ماندگی های ذهنی، کمبود هوش ناراحتی جسمی اغلب برای کودکانی است که روابط عاطفی خود را از دست داده و از مراقبت و محبت مادری بی بهره بداند توجه و مراقبت از کودک خود مورد سفارش علم و اسلام قرار گرفته است که مادر بیشتر به کودک خود توجه داشته باشد و به مراقبت همه جانبه از کودک خو بپردازد اما این مراقبت از کودک به اندازه ای نباشد که کودک از شخصی کاملاً وابسته و متکی بار آورد.

نقش رهبری و هدایتی مادر:

تأثیر مادر تنها مربوط به جنبه های روانی و اجتماعی مخصوص نیست بلکه مادر آشنا ساختن کودک با جامعه و هدایت و رهبری و زحمت دادن به افکار کودک بازندگی جمعی نقش اساسی دارد کودک به علت زورد باروری و تقلید مطلق در سالهای اول زندگی از مادر این افکار را به راحتی می پذیرد و بعد مادر درصدد دفاع از آن بر می آید و به خاطر همین است که رهبری مادر در سعادت و پروش کودک نقش اساسی دارد (قائمی، 1371، صص 117-113) و به این خاطر است که مادرای که گرفتار مشاغل اداری و سرگرم دید و باز دید دوستان و مشغول خوش گذرانی افراطی خود هستند نمی تواند رسالت خود را در جامعه تحقق بخشند زیرا فرصتی برای این کار ندارند فرزندان چنین مادرانی حقیقتاً یتیم اند و مثل بچه های یتیم و بی سرپرست در معرض خطرات و آلودگیها و انحرافات قرار دارند (بهشتی، 1370، ص 94) نقش تربیتی مادر به واقع در رهبری کودک خلاصه می شود زیرا که مادر با القاب و افکار و اندیشه و علایق و اهداف و آرزوها به طور کلی آینده جامعه را می سازند و زمینه را برای اصلاح یا اسناد فراهم سازند هنر مادری در این است که گام به گام با رشد کودک پیش برود و نیازهایش را تأمین کند و زمینه مناسب تربیت را در او ایجاد کند و بذر تربیت را در او بکارد مادر باید در تربیت خود هدف داشته باشد و اگر هدف نداشته باشد نباید اقدام به تربیت کودک کند گاهی مادر به فرزند خود با زبان هدایت و گاهی عملی یعنی با رفتار خود حق و راه درست را به کودک نشان می دهد این اصیل.ترین و مهمترین راه تربیت است. (قائمی، 1371، ص 117).

مادر سازنده شخصیت کودک:

در ایجاد و ساختن شخصیت کودک مادر نقش اول را دارد از آن بابت است بعد از تولد مادر با کودک روابطی متعدد از خشم و مهر و تشویق و تنبیه و قهر و آشتی انس وقاحت دارد مادر از هر جهت به کودک نزدیک است نخستین زمزمه سرودها ابراز احساسات از سوی او بر کودک القاء می.شود و او را سخت وابسته و شیفته خود می سازد و بدینسان وظیفه مادر در این زمینه مهم است او باید شخصیت آینده طفل را پایه گذاری کند (قائمی، 1371، ص 119) آغاز سازندگی شخصیت پی ریزی شخصیت کودک از همان روزهای اول تولد و شاید هم کمی بشتر از عامل رحم شروع شود. همان گونه که نوع غذا مادر در دوران حمل و طرز فکر و اندیشه ها و هیجانات و اضطراب او و نیز بیماریهای مزمن او در کودک اثر می گذارد (امینی، 1386، ص 39).

پس از تولد از همان روزهای اول زندگی و از دوران شیر خوارگی پی ریزی شخصیت مخصوصاً در جنبه اجتماعی و اخلاقی و عاطفی و روانی و جسمی و روحی و ذهنی آغاز می گردد و این زمان اتفاق می افتد که مادر به شناخت کامل از کودک خود رسیده باشد شناخت کامل از کودک با تعمیق و دقت لازم دربازیها و گفته ها و رفتارها امکان پذیر است و از این طریق است که می توان تمایلات و خواستهای درونی و طرز اندیشه کودکانه او را در یافت روش درست را برای اصلاح یا بازسازی شخصیت کودک در پیش گرفت (قائمی، 1371، صص 120-119) «یکی از مسائل ظریف در تربیت کودکان ایجاد عادتهای خوب و ریشه کن نمودن عادات بد است» که این وظیفه هم از عهد مادر بر می آید (حیدری، 1388)

حضور مادر و تأثیر آن در تربیت کودک:

«تولد کودک اولین مرحله قطع وابستگی او به مادر است زمانی که بند ناف نوزاد را قطع می کنند وابستگی فیزیکی او مادر قطع می شود. به استقلال نسبی دست می یابد. اما هنوز مراحل زیادی در پیش رو دارد تا بتواند به عنوان انسانی مستقل روی پای خود بایستد و نیازهای خود را بر طرف کند» (سادات، 1372، ص 24).

به همین دلیل است که حضور دائمی مادر در سالهای نخستین زندگی بویژه در سه سال اول از اهمیتی ویژه برخوردار است حضور همیشگی مادر رد این مرحله هراه با مهربانی و مراقبت ها و مهر و عواطف ویژه او این احساس را در طفل به وجود می اورد. که دراین جهان تنها و بی یاور یست و در صورت لوزم از حمایت بی دریغ مادر بهره مند خواهد شد و این در تأمین امنیت و ارضاء و اشباع شود در این مورد نیز نقش مادر منحصر به فرد است کودک باید از سرچشمه عواطف سرشار و مهر و محبت مادر سیراب شود این امر در رشد عقلی از تأثیر بسزایی دارد (سادات، 1372، صص 35-34) طفل نیازمند است با مادرش در تماس باشد در آغوش گرم او قرار گیرد دیدن چهره او در روح واحساسات او اثر می گذارد و به حقیقت غذایی روحی اوست مادر اگر طفل خود را شیر نمی دهد لازم است او را در آغوش بگیرد نوازش کند زیرا این نوازش در روحیه و حسن طقی او اثر فروان دارد (قائمی، 1371، ص 74) تحقیقات نشان می دهد رشد بدنی و عقلی و عاطفی کودکانی که در سن شش (6) ماهگی تا سه (3) سالگی در شرایط بهداشتی و غذایی نامناسب در کنار مادرشان به سر می برند از رشد کودکانی که در بهترین شرایط بهداشتی و غذایی دور از مادر خود بزگر شده اند بهتر بوده اتکای کودک به مادر نقش او را سرشار می کند و سراسر وجود او را سیراب می سازد و دست مادر غیر از دست هزاران فردی است که به سوی کودک دراز می شود و او را به سوی خود می کشاند همچنین کودک از مادر بیشتر توقع دارد تا از پدر برای تأمین نیازهایش به سوی او بیشتر می رود تا از دیگران (قائمی، 1374، ص 78) به همین خاطر است که کوچکترین سهل انگاری ممکن است آسیبهای جدی بر او وارد آورد در این حال مادر همچون پناهگای امن او را در آغوش پر مهر خود پناه می دهد رفتار مادر باید به گونه ای باشد که نوزاد در دنیا جدید و ناشناخته که به آن قدم نهاده است و همه چیز آن برای او بیگانه است احساس امنیت و آرامش کند این احساس اساس ترین نیاز روانی کودک است (سادات، 1370، صص 536-34) «نقش حضور مادر در تربیت را نمی توان محدود زمانی کرد که کودک می تواند خوب و بد را تشخیص بدهد بلکه از دوران جنینی نیز مادر نقش بسزایی در امر تربیت دارد چرا که کودک ماه ها در رحم مادر یا جسم و روح او ارتباط تنگاتنگ دارد و در تمام امور به مادر وابسته است همچنین کودکی که در کنار مادر پرورش می یابد در آینده از ثبات شخصیت سالمی برخوردار شد و دچار ناسازگاری ها اخلاقی نمی شود نسبت به اطرافیان دارای حس اعتماد بود و شکست ها را در زندگی بهتر تحمل نموده و استعدادهای خود را بخوبی نمایان می سازد چنین کودکی در دوران حساس نوجوانی نیز می تواند با مادر رابطه دوستانه و خوبی برقرار سازد و از افتادن در مسیر جرم و جایت و بزهکاری در امان بماند؛ چرا که مادر با مهربانی و ثبت به نیازهای عاطفی او پاسخ داده و زمینه ساز به وجود آمد اعتماد به نقش و استقلال در فرزند می شود در حقیقت مادر سرمشق و الگوی فرزند و شکل دهند روح و شخصیت اوست» (رضاییان، 1388).

غیبت مادر و تأثیرات جدایی مادر در تربیت کودک:

کودک باید تا مرحله پایانی کودکی باید با مادر باشد این ضرورت از چند نظر احساس می شود که مهمترین این ضرورت نقش تربیتی مادر است برای اینکه جنبه های شخصیتی و عاطفی واخلاقی و فکری کودک بخش اعظم اش در دورا کودکی ساخته می شود و مادر در شکل و ساختن آن نقش بسیار مهمی دارد اطفال خرد سال به جدائی از مادر حساس اند و کمتر می توانند خود را با شرایط بوجود آمده وفق دهند و هر چه به آنها محبت شود برای آنها دلچسب نخواهد بود کودک مدتها پس از جدایی از مادر دنیا را فاقد انس و محبت واعتماد می پندارد کودکانی که مادرشان از آنها جداست بیشتر در مرض و غمگین و افسردگی اند و این جدائی و دوری به شکل های مختلف تأثیر خود را در رفتار و خواب و غذا خوردن و غیره نشان می دهد و این غلط است که کودک خرد سال مادر و غیر مادر نمی فهمد، و جدایی را می تواند تحمل کند بررسی های نشان داده است که کودک (5/1) یک و نیم ماهه نسبت به جدای واکنش نشان می دهد و حتی اگر خوب هم تغذیه شود و از جدای رنج می برد جدا ماندن طفل از مادر موجب اختلافاتی در روان و رفتار کودک خواهد شد.

بررسی ها نشان داده است که آنها سخت گیر و مهاجم، نامتعادل، بی عاطفه، لاابالی می شوند و نستب به همه چیز بی قید می گردند و به هیچ جامعه ای نمی پیوندند. برخی دیگر لجباز می شوند بهانه گیری می کنند. راه فرار از منزل را می آموزند، احساس بی محبتی می کنند و از نظر روانی ارضا نمی شوند. کودک نیازمند به نوازش و محبت واقعی است و کار پرستار و مربی از این حیث کامل نمی تواند باشد. در جنبه رشد بررسی ها نشان داده است که کودکی این چنین از لحاظ رشد نیز دچار عقب ماندگی می شود و هر چه جدائی بیشتر باشد این جنبه بیشتر است. بخصوص برای کودکی که دارای هوش سرشارتری باشد.

شخصیت چنین کودک در جنبه های اخلاقی و عاطفی کمتر توسعه می یابد و این امر حتی برای دوران بزرگسالی هم آثار نامطلوب از خود بر جای می گذارد، این مساله شامل رشد روانی کودک نیز خواهد بود و از آن بابت هم کودک دچار تأخیر روانی است غیبت های مکرر مادر در کودک بی تفاوت عاطفی ایجاد می کند که جهت طفل امری زیان بخش است و کودک حاضر نیست فرد دیگری را به عنوان جانشین مادر بپذیرد و دائماً در حال عصیان و طغیان است (قائمی، 1366، ص 251).

«فرزند بیش از هر چیز حمایت و عطوفت می خواهد نه ثروت و تجمل، چه فایده که کودکی در آغوش کلفت از همه جا بی خبر ناراحت و افسرده ولی مادر او رئیس و یا مدیر کل باشد بنابراین اهمیت مقام مادر زمانی مشخص می شود که از پرورشگاه ها، زندان ها و محل نگهداری افراد مجرم و بزهکار سربزنیم که براساس نظر متخصصان و محققان علوم رفتاری اغلب آنها از وجود یک مادر لایق، با جهت و با برنامه محروم بوده اند». «زهرا پیشگاه شمالی، (01/11/88) مادرانی را که قبل از بچه دار شدن شغل دارد اند بعد از اینکه بچه دار شدن باید قبل از تصمیم گیری دباره بازگشت به سرکار نکات چندی را در نظر بگیرند از همسرشان تا چه حدی می تواند انتظار کمک داشته باشند اگر نباشد بیشتر کارهای خانه و بچه داری را به موازات کار بیرون خودشان انجام دهند ممکن است بی نهایت فرسایند باشد بعضی از آنها به پول احتیاج دارند و ممکن است درباره تصمیم گیری برای به سر کار یا اندیشیدن درباره نگهداری بچه چندان اختیار نداشته باشند با وجود تمام این دوشواریهای در تصمیم گیری مادران باید بهترین سنجش را از موقعیت به عمل آورند و تصمیم منطقی و درست را بگیرند و اگر تصمیم به رفتن به کار گرفتن نگهداری کودک را به شخصی سالم از نظر روانی و عاطفی و آشنا به کودک داری بسیاراند و گرنه عواقب بدی دارد (گلاس و ریچمن، 1370، ص38)

اثرات رفتارهای افراطی مادر در تربیت کودک و اینکه چه تیپ از مادران در رفتار خود افراط می کنند:

همه مادران رفتاری یکسانی با کودک خود ندارند برخی از آنها کودک خود را رها می کند و بعضی از آنها حالت افراط و بعضی از آنها حالت تفریط رفتار می کنند (گنجی، 1383، ص 168) در زیر به اثرات افراط می پردازیم:

1- عدم رشد روانی کودک این امر گاهی سبب توقف روانی کودک می شود. کودک این فرصت را از دست می دهد که راه و رسم حیات را بیاموزد و به بازی یا تمرین نقش ها بپردازد.

2- عدم استقلال از آن جهت که او به تنهایی نمی تواند سرپای خود بایستد تا بتواند تمرین استقلال کند

3- زمینه سازی برای اعتیاد در سنین بعد

4- اشکال در معاشرت و عواطف آان بدان خاطر که قادر نیستند با دیگران رابطه برقرار کنند

5- عدم توانای دفاع از خود زیرا فردی که عمری تحت حمایت دیگران بود، نمی تواند در دفاع از خود مستقل باشد.

6- بالاخره زیان برای سلامت کودک از آن بابت که حمایت افراطی سبب می شود افراد تحرک خود را از دست بدهند و ساعتها متوالی بی حرکت آرام باشد و دست به سیاه و سفید نزنند (قائمی، 366، ص 206).

7- قدرت تفکر و اندیشه خود را از دست می دهد با آن رادر مسیر مقابل علیه والدین و اجتماع بکار می برد (قائمی، 1371، ص 218)

در مورد اینکه چه تیپ از مادران در حمایت افراط می کند تحقیقاتی در این مورد صورت گرفته که نتیجه آن به صورت زیر است.

مادرانی که در حمایت کودک افراط می کنند در روابط با همسر خود به توفیقی به دست نیاورده و این در حقیقت نوعی واکنش جبرانی برای آنهاست.

مادرانی که طبیعتی پر از اضطرب دارند دائماً دلشان در رابطه با سلامت و ارامش فرزندانشان شور می زند می خواهد او را کاملاً صیانت کنند.

مادرانی که فرزندی دردانه دارند و حساب می کنند خدمت در تأمین حمایت کامل فرزندان آنهاست مخصوصاً که قبلاً فرزندی از آنها مرده باشد.

آنها که اصرار دارند فرزندانشان مبادا بی آداب بار آیند و هیچگونه خطایی از آنان سر نزند (قائمی، 1366، ص 207).

برای جلوگیری از این مسائل باید رابطه صحیحی بین مادر و فرزند برقرار شود که برای برقرار شدن رابطه صحیح نه فقط مهارت آشنا بودن مادر به وایف مادر مهم است بلکه آشنایی مادر با خصوصیات روانی و رفتاری کودکی که در حال رشد است نیز اهمیت دارد (فیض، 1370، 4-3).

راهکارهای تربیتی مناسب برای تربیت کودک

1- «از کودک مراقبت دائم پایدار و همراه با محبت به عمل بیاورید چون این امر نیز همانند غذا برای جسم و سلامت روانی او ضروری است.»

2- «درک و وقت خود را سخاوت مندانه به کودک اختصاص دهید بازی کردن با کودک و خواندن مطالبی برای او از خانه تمیز و راحت بیشتر اهمیت دارد» (پرینگل، 1380، ص 266).

3- «برای از شیر گرفتن نوازاد دو بخش وجود دارد یکی جدا کردن از سینه مادر و دیگری تعیین جایگزین وقتی کودک را از شیر مادر می گیرید به جای آن غذای جامد یا شیر خشک را انتخاب کنید به همین ترتیب برای رضایت خاطر کودک باید وسیله ای پیدا کرد تا جدای عاطفی او را از مادر جبران کند» (سیرز، 1376، ص 164-163)

4- «از همان زمان تولد تجارب جدیدی برای کودک فراهم بیاورید او را در کلام غرق سازید این موارد می تواند رشد ذهنی او را تقویت کند».

5- «کودک را تشویق کنید تا به طریق مختلف هم به تنهایی و هم با کودکان دیگر بازی کند این بازی می توند برای کشف کردن استعدادهای کودک موثر باشد».

6- «تلاش و کوشش کودک را بیشتر از موفقعیت او مورد تحسین قرار دهید»

7- «به خاطر داشته باشید که هر کودک شخص منحصربه فردی است به همین جهت رفتار مناسب با یک کودک با ممکن است با کودکی مناسب نباشد».

8- «مسئولیتهای به او بدهید مسئولیت پذیری نیز همچون تمام مهارتهای دیگر به تمرین نیاز دارد.»

9- «نحوه ابراز عدم تأثیر خود را به سطح درک و فهم، سن و خلق و خو کودک خود منطبق سازید.»

10- «هرگز کودک را تهدید نکنید که دیگر او را دوست نخواهید داشت یا او را ترک خواهید کرد می توانید رفتار او را محترم کنید. اما هرگز به او نگویید که ممکن است خودش را ترک کنید».

11- «از کودک انتظار قدردانی و تشکر نداشته باشید چون او نه میل خود بلکه به میل شما به دنیا آمده است.» (پرینگل، 1380، 267)

نقش پدر و مادر در تربیت و آموزش فرزندان، اهمیت و لزوم مشاوره خانواده

پدر و مادر
مسئله پدری و عهده داری سرپرستی فرزندان، مسئولیتی خطیر و موفقیت در آن مستلزم آگاهی، فداکاری و اخلاق و اعتقاد است. به فرموده پیامبر پدر مسئول است. او مسئول است اعتماد را در درون خانواده بیاورد، مراقب فرزندان باشد و زمینه را برای استقلال و آزادی فراهم آورد و مخاطرات را از آنها دور سازد. از همان دوران جنینی پدر باید زمینه ساز تربیت فرزند باشد تا روزی که او به دنیا آمد دچار گرفتاری و سردرگمی نباشد.
وظیفه و نقش پدر
پدر مسئول دادن آگاهیهای لازم و پرورش فرهنگی فرزندان است. از نظر کودک اوست که همه چیز را می‌داند، به همه سؤالات پاسخ می‌گوید. از هر واقعه‌ای، در هر جا که اتفاق افتد خبر دارد، آینده و گذشته را اوست که باید خبر دهد، و بالاخره اوست که دریچه‌ای از اطلاعات را به روی کودک می‌گشاید. شاید تصور کودک از پدر اغراق آمیز باشد ولی در کل این نکته درست است که افراد بزرگسال واجد اطلاعات و تجاربی هستند که کودکان فاقد آنند و اگر آنها از کودک مضایقه نمایند از موقعیت شایسته و مناسبی محروم می‌گردند. پدر در این رابطه متعهد انجام نقشی است که دیگران از آن عاجزند.
پدر از یک دید، معلم خانواده، رهبر و قانون دان است. از طریق پدر است که کودک به گفته خواجه نصیر طوسی از تدبیر و کمالات نفسانی، چون آداب و فرهنگ، هنر و صناعات و علوم و طریق زندگی که اسباب بقاء و کمال نفس او هستند، برخوردار می‌شود. این خطاست که تصور شود نقش فرهنگی فقط به عهده مدرسه است، زیرا پایه‌های صحیح علم و اطلاع را پدر در خانواده می‌گذارد و اوست که فرزندان را در جهت توسعه و اطلاعات و رشد مهارت ها و معلومات و پرورش ذوق و سلیقه و جهت دادن آنها یاری می‌کند. پدر ممکن است بسیاری از آنچه را که خود می‌داند به فرزند خویش منتقل نماید و بسیاری از مسائل مورد نیاز و مشکلات و معماهای او را حل کند و از این دید وضع راهنمایی را برای کودک ایفا کند و راهی برای زندگی او عرضه نماید.
اهمیت پدر در جنبه الگویی
کودک در مسیر رشد از افراد بسیاری اثر می‌پذیرد و تحت تأثیر دیده‌ها و شنیده‌های بسیاری است. همه آنهایی که اطراف او هستند و به نحوی در او اثر دارند مدل و الگوی کودکند. اما پدر از همه آنها مهمتر و مؤثرتر است و این اهمیت و تأثیر تا سنین نوجوانی همچنان بر جای خویش است.
رفتار پدر در سنین خردسالی فرزند برای او همه چیز است: درس، اخلاق، تربیت، سازندگی یا ویرانگری. طفل همه چیز را از او کسب می‌کند: محبت، شفقت، وفاداری، خلوص و صفا، رشادت و شهامت، ادب و تواضع، عزت نفس، سجایای اخلاقی، درستکاری، پشتکار، سربلندی، شرافت، صداقت و....
این امر آن چنان از نظر روانشناسان تربیتی گسترش دارد که برخی از آنها رفتار فرزندان را انعکاسی از رفتار پدران دانسته‌اند و گفته‌اند: تو اول کودک خود را به من بنمای تا بگویم تو که هستی. نحوه استدلال پدر، بکارگیری وسایل و ابزار، کینه توزی و خود خواهی او و... همه در کودک مؤثر است. بر این اساس پدران در برابر رفتار شخصی خود مسئولند. و با افکار و رفتارشان کودک را جهت می‌دهند، و موجبات رشد و یا سقوط شخصیت فرزندان را فراهم می آورند.
شرط اثر گذاری پدر
شرایط اثرگذاری پدر در کودک این است که پدر در خانه باشد و در حضور کودک باشد، همدم و همبازی او باشد، به او محبت کند، از نظر کودک عادل باشد، در برخوردها هیچگونه تبعیضی نداشته باشد تا به نظر کودک کسی آید که به رفع نیازهای او اقدام می‌کند و در کل، او پدر را دوست داشته باشد. فرزند در چنین شرایطی است که از پدر الگو می‌گیرد و می‌کوشد کردار و رفتارش را با او موافق سازد. در غیر این صورت ممکن است طفل در اثر خشم و فشار پدر از او سرمشق بگیرد ولی چنین جنبه الگویی هرگز پایدار نیست. طفل جبراً راه و روش پدر را تکرار می‌کند. ولی در دل هرگز عشقی نسبت به او احساس نخواهد کرد و هرگز نخواهد اندیشید که چون او باشد و حرکات و رفتارش را بر اساس خواسته او شکل بدهد. طبیعی است هرگونه تلاش و اقدامی که در این راه به عمل آید بی ثمر خواهد بود.
تربیت از راه الگو
پدران اگر بخواهند فرزند خود را بپرورانند و او را به شیوه و روشی خاص جهت دهند باید مدل و الگوی راه و روشی باشند که برای فرزند خویش خواستارند. پدرانی که بین عمل و گفتارشان، تفاوت است و پدرانی که فرصتی کافی برای ارتباط با فرزندان خود ندارند، هرگز الگوی خوبی برای فرزندان خود نخواهند بود.www.zibaweb.com
یک روش تربیتی
پدر در طریق سازندگی کودک، آشنا کردن او به ضوابط و شرایط محیط و زمانی هم برای دادن آموزشهای لازم و کافی در یک امر نیاز دارد، فرزندان خود را به سفر ببرد. لذا از شما پدران می‌خواهیم برنامه سیر و سفر و گشت و گذار خود را کلاس درس کنید و خود معلم این کلاس باشید. حالا که بناست مثلاً پنج روزی در مسافرت باشید از قبل برای آن برنامه ریزی کنید. ببینید در قطار و در کوپه خود چه چیزهایی را می‌توانید بگویید، چه قصه‌های قابل ذکری دارید که در آن نکات آموزنده و سازنده‌ای باشد و چگونه می‌توانید بسیاری از اهداف و مقاصد تربیتی را پیاده کنید.
هرچه که در مسیر با آن برخورد می‌کنید به فرزندتان معرفی کنید. از تاریخ آن بگویید، در مورد فواید و مضار آن بحث کنید، از نکاتی که می‌تواند مایه عبرت آموزی باشد بحث به میان آورید چون این فرصتها کمتر پیش می آیند و حتی گاهی ممکن است فرصت پدید آید، ولی دیگر دیر شده باشد. مثل زمانی که فرزندان شما به سنین نوجوانی، بلوغ و جوانی رسیده‌اند. شما با گردش دادن فرزند و همراه کردن آنها با خود، مخصوصاً در هفت سال سوم زندگی او با نشان دادن مناظر آموزنده و سازنده می‌خواهید کاری کنید که او اولاً غم و رنج خود را فراموش کند، ثانیاً ساخته و پرداخته شود و ثالثاً رابطه مفید و سازنده‌ای با شما برقرار کند.
بر این اساس باید مراقب باشید و سعی کنید روابط شما با او سالم و طبیعی و به دور از آشفتگی ها باشد. در طول همراهی با او، سعی کنید از او کمتر ایراد بگیرید، کمتر انتقاد کنید و خاطر او را کمتر مشوش سازید. تذکر اشتباهات او به صورت غیر مستقیم، مشفقانه و حتی در خفا باشد. صبر و تحمل شما در همراهی فرزند بسیار کارساز است. خود دار و مسلط باشید. بکوشید به گونه‌ای برخورد کنید که دست شما از دست او خارج نشود. مخصوصاً در هفت سال سوم زندگی فرد، که در آن صورت ترمیم دل شکسته و تحت کنترل درآوردن او بسیار مشکل است. در این صورت او حال غزالی را دارد که اگر بگریزد به زحمت ممکن است با شما مأنوس گردد.
زیان جدایی ها
پدر باید زمینه ساز انس و الفت از طریق ایجاد رابطه با فرزند باشد. این رابطه از طرق مختلف در محیط خانه و زندگی فراهم می‌شود. مثلاً از طریق تشکیل جلسات مشاوره خانوادگی و شرکت دادن کودک در تصمیم گیری ها. وجود چنین نزدیکیهایی سبب می‌شوند که طفل با پدر احساس صمیمت و انس کرده و خود را نسبت به او نزدیک بیابد.
عدم توجه وعدم همکاری و هم کلامی نسبت به فرزند سبب می‌شود که کودکان به تدریج از پدر بگسلند و به دوستان و معاشران خود توجه کنند، با آنها راز دل بگویند و به تدریج دست خود را از دست پدر بیرون بکشند. گاهی چنین کودکانی به سوی معلمان و یا افرادی که دارای مقامی برترند روی آورده و از پدر می‌گریزند. این امر ممکن است از جهاتی و یا در مواردی به نفع کودک باشد ولی از خطرات و عوارض آن نباید غافل شد. وجود شکاف بین پدر و کودک و در عوض انس با دوستان و معاشران و رابطه تنگانگ با آنان گاهی ممکن است به قیمت رسوایی و آلودگی فرزند تمام شود و دامنه آلودگی را به مرز خانواده بکشاند.
وقت گذاری پدر
فرزندان شما نیاز به وقت گذاری شما دارند تا از وجود شما و از زمینه‌های انس و الفت شما بهره‌ای گیرند. راه و روش زندگی را از شما فرا گرفته و طریق زندگی خود را هموار سازند. شما هرچند که سرگرم و مشغول کار باشید بازهم به صلاح و مصلحت شماست که در شبانه روز لااقل نیم ساعت با فرزندتان همراه باشید، با او حرف بزنید، بگویید و بخندید، استراحت و تفریح کنید.
در سایه این وقت گذاری قادر خواهید شد رفتار فرزندتان را دریابید، از ریشه و منشاء آن باخبر شوید، اگر رفتاری ناپسند دارد از آن سر درآورده و راه رفع واصلاح آن را پیدا کنید. از تمایلات و خواسته‌های او آگاه شوید و در این رابطه تصمیم بگیرید. کودک در آینده به آن کس دلبسته تر خواهد شد که با او سابقه انس و ارتباط بیشتری داشته باشد. و حرف و سخن آن کس را بیشتر پذیرا خواهد شد که باب رفافت و ملاحظات با او گشاده باشد. شما در سایه این وقت گذاری موفق خواهید شد. رابطه او را با خود، با اعضای خانواده و از آن مهم تر با خدا محکم‌تر سازید
مشاوره خانواده به ارائه خدمات مشاوره‌ای در زمینه مسائلی می‌پردازد که به نحوی با خانواده و مسائل آن مرتبط است. نمونه‌ای از این مسائل عبارتند از ازدواج و تشکیل خانواده (تربیت فرزندان) شیوه‌های ارتباطی مؤثر بین همسران بررسی اختلافات خانوادگی و ارائه راه کارهای مناسب برای درمان مشکلات نوجوانی و مشاوره و شناسایی مشکلات روحی و....
اهمیت و لزوم مشاوره خانواده
با توجه به شیوه‌های زندگی نوین و پیچیده‌تر شدن شرایط زندگی افراد با استرسها و فشارهای حاصل از این زندگی مواجه هستند. مشاوره خانواده فرآیندی است که راه کارهای مناسب برای سازگاری افراد با این شرایط و مدیریت استرس فراهم می‌سازد. علاوه بر این چنین شرایط پیچیده زندگی نیاز افراد به دریافت اطلاعات مناسب در زمینه‌های مختلف را موجب می‌شود. از اینرو مشاوره خانواده چنین وظیفه‌ای را بر عهده می‌گیرد، به ارائه راهنمایی، اطلاع رسانی و حل مسائل خانوادگی مبادرت می‌ورزد.
موضوعات قابل طرح در مشاوره خانواده
هر چند می‌توان گفت که بطور کلی تمام زمینه‌هایی که با خانواده و مسائل آن مرتبط هستند به عنوان موضوع قابل طرح در مشاوره خانواده مطرح هستند، اما به مواردی از موضوعات رایج در این فرآیند اشاره می‌شود:
ازدواج و تشکیل خانواده یا مشاوره قبل ازدواج
هر چند مشاوره قبل از ازدواج عموما اصطلاح کلی‌تری است و زمینه‌های مختلف را در جریان ازدواج در بر می‌گیرد از جمله مشاوره‌های پزشکی و ژنتیکی. اما مشاوره قبل از ازدواج از لحاظ روان شناختی موضوع بسیار مهمی است که امروزه مورد توجه فراوان قرار گرفته است. آشنایی افراد با مشکلاتی که اغلب بعد از ازدواج منجر به پدیده‌های شومی چون طلاق می‌شود، انگیزه افراد را برای انجام مشاوره قبل از ازدواج از لحاظ روان شناختی برانگیخته است.
چنین فرآیندی به جوانانی که قصد ازدواج با یکدیگر را دارند کمک خواهد کرد، اطلاعات مناسب و کاملتری از ویژیگیهای یکدیگر کسب کنند و تنها به معیارهای ظاهری به عنوان ملاک انتخاب همسر توجه نکنند. در این راستا روانشناسان و مشاوران کمک شایان توجهی در جهت شناسایی افرادی که ازدواج آنها با یکدیگر اغلب مشکل آفرین بوده و ازدواجهای ناموفقی را سبب می‌شوند، می‌نمایند. به عنوان مثال ازدواج یک فرد درون گرا با یک فرد برون گرا و در سطوح تخصصی‌تر، افراد ناایمن اجتنابی با افراد ناایمن دوسوگرا. مشاوران خانواده در این فرآیند از انواع مصاحبه و در صورت نیاز از آزمونهای روانی استفاده می‌کنند.
تربیت فرزندان
مقوله تربیت فرزندان از موضوعات بسیار مهمی است که اغلب مشاوران خانواده، مراجعین زیادی در این راستا دارند. بطوری که خانواده‌ها با افزایش اطلاعاتی که در زمینه تربیت مناسب فرزندان و لزوم آن پیدا کرده‌اند و رغبت فزاینده در جهت آموزش راهکارهای مناسب برای تربیت کودکان و نوجوانان خود نشان می‌دهند. در این زمینه خدمات مشاوران ممکن است درزمینه آموزش و ارائه راهنمایی باشد و یا زمینه حل یک مشکل تربیتی. در موضوع اول مشکلی اتفاق نیافتاده و خانواده راغب است به صورت پیشقدم مطالبی مفید را در زمینه تربیتی بیاموزد، اما در موضوع دوم اغلب بعد از بروز مشکل است که خانواده مراجع می‌کنند و در جهت حل مشکل اقدام می‌کند. به عنوان مثال خانواده‌هایی که متوجه شده‌اند فرزند آنها مدتی است دروغهای زیاد می‌گوید.
شیوه‌های ارتباطی مناسب بین همسران
روابط موجود بین اعضاء خانواده در سلامت خانواده و اعضاء آن از جنبه‌های مختلف جسمی، روانی و اجتماعی اهمیت فراوانی دارد. بسیاری از مشکلاتی که بین همسران رخ می‌دهد و گاه آنها را تا مرحله طلاق پیش می‌برد به خدشه بودن روابط بین آنها مربوط است و اگر بررسی دقیقی صورت بگیرد، می‌بینیم که در واقع هیچ مشکل جدی و حادی مطرح نبوده است. در این مقوله مشاوره خانواده تلاش می‌کند به همسران بعد از تشکیل خانواده آموزشهای لازم را بدهد، به آنها را در شناخت یکدیگر کمک نماید. همچنین به آنها کمک خواهد کرد شکل مناسبی به روابط خود بدهند، شیوه‌های مناسب ارتباط با یکدیگر بشناسند و از همه مهمتر به تفاوتهای موجود بین زن و مرد که اغلب مشکلات ارتباطی را به بار می‌آورد، آشنا شوند.
بررسی اختلافات خانواده و ارائه راهکارهای مناسب
هر چند وجود برخی مشکلات در اکثر خانواده‌ها به صورت جزئی و خفیف طبیعی به نظر می‌رسد، اما خانواده‌هایی نیز وجود دارند که با مشکلات حادتری روبرو هستند. بحث و بررسی این نوع اختلافات در جریان مشاوره خانواده اغلب کمک شایان توجهی به این خانواده‌ها می‌کند. هر چند در گذشته حل چنین مسائلی اغلب به صورت ریش سفیدی و کمک بزرگان خانواده صورت می‌گرفت. ولی آنچه اهمیت مشاوره خانواده را امروزه در این قبیل مسائل بارزتر می‌سازد دور شدن خانواده‌ها از یکدیگر و فقدان اطلاعاتی مناسب افراد در زمینه مسائلی است که خانواده با آن روبروست. در چنین جلساتی اغلب اعضاء مشکل‌دار و حتی اعضاء غیر مشکل‌دار شرکت می‌کنند. از جمله این مشکلات عبارتند از اختلافات مربوط به خانواده‌های همسران، دخالت آنها و یا سایر عوامل و...

مشکلات روحی اعضاء خانواده
وجود یک عضو که از لحاظ روانی دارای مشکلاتی است تأثیرات زیادی روی بافت خانواده دارد. این مشکلات چه خفیف باشند مثل یک افسردگی خفیف و چه عمیق باشند، مثل وجود یک فرد اسکیزوفرن یا عقب مانده ذهنی در خانواده قابل توجه هستند. با توجه به اینکه این دسته از مشکلات اغلب کل اعضاء را می‌تواند به نحوی تحت تاثیر قرار دهد مشاوره با کل اعضاء خانواده لازم به نظر می‌رسد. به عنوان مثال آموزش خانواده‌ای که یک عضو معتاد دارد. به عبارتی مشاوره خانواده در این کارکرد خود علاوه بر شناسایی و ارجاع مناسب اختلالات روانی مثل انواع افسردگی، اضطرابها، اختلالات شخصیت، اختلالات روان تنی، اختلالات جنسی، اختلالات سوء مصرف مواد، آموزشهای لازم را برای سایر اعضاء سالم خانواده ارائه می‌کند.
وضعیت فعلی مشاوره خانواده در ایران
امروزه در کشور ایران ما این فرآیند گسترش فراوانتری نسبت به گذشته پیدا کرده است. مردم اطلاعات بیشتری در زمینه انواع مشکلات پیدا کرده‌اند و به لزوم انجام مشاوره تمایل بیشتری نشان می‌دهند. با افزایش گرایش مردم به انجام مشاوره‌های خانواده در زمینه‌های گوناگون، مراکزی که چنین خدماتی را ارائه می‌دهند نیز افزایش چشم گیری داشته‌اند. این مراکز در دو دسته دولتی و خصوصی انجام وظیفه می‌کنند. استفاده از خدمات دولتی به علت پایین بودن هزینه جلسات که اغلب تعداد جلسات هم زیاد است طرفداران بیشتری پیدا کرده است. مراکز وابسته به بهزیستی، بیمارستانها، ادارات بیمه و کارخانجات معمولا چنین خدماتی را ارائه می‌کنند

نتیجه گیری:

نقش مادری یک نقش مقدس و در عین مقدس بودن سنگین و دشوار است. مادران کسانی هستند که امر پرورش فرزندان را در دوران حمل و پس از آن بر عهده دارند و به همین خاطر است که باید با اصول تربیتی کودک آشنا باشند تا راهکارهای مناسب تربیتی را برای تربت کودک خود به کار گیرد. چراکه این مادران هستند که انساها را تربیت می کنند و در واقع آنها سازندگان واقعی جامعه هستند و اگر در این مورد مادران نکات تربیتی را رعایت کنند ما می توانیم جامعه ای عاری از هرگونه مشکلات داشته باشیم و دیگری اینکه مادران باید در تربت کودک خود برنامه و هدف داشته باشند زیرا بدون این مورد نمی توانند کودک خود را درست و صحیح تربیت کنند و مادران باید در رفتار خود با کودک حد اعتدال را رعایت کنند نه تفریط و نه افراط، و در تربیت کودک خود بدون هیچ چشم داشت مادی و معنوی کوشا باشند، و خانم هایی که آمادگی لازم را برای مادر شدن ندارند تا زمانی که این آمادگی را کسب نکرده اند، مادر نشوند.

منابع:

1- امینی، ابراهیم (1368)- آیین تربیت، چاپ دوازدهم- تهران، انتشارات اسلامی.

2- اعتصامی، محمد مهدی؛ ابراهیمی، ناصر؛ الله وردی، محمود؛ جوارشکیان، عباس؛ خالقیان، فضل الله؛ سوزنچی، حسین؛ طالب زاده، حمید؛ میرباقری، محسن و وکیل، مسعود (1386)- دین زندگی 3، چاپ سوم- تهران، نشر کتب چاپ و نشر کتابها درسی ایران.

3- بهشتی، احمد (1370)- اسلام و تربیت کودکان، چاپ اول- انتشارات مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.

4- پریور، علی (1362)- تربیت و تندرستی، چاپ سوم- انتشارات آسیا.

5- پرینگل، میاکلمر (1380)- نیازهای کودکان، چاپ اول- تهران، انتشارات تهران.

6- رهبر، محمدتقی و رحیمیان، محمد حسین (1381)- اخلاق و تربیت اسلامی، تهران، چاپ هشتم، انتشارات سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها.

7- سادات، محدعلی (1372)- راهنمایی پدرا و مادران، چاپ دوم- انتشارات دفتر فرهنگ اسلامی.

8- سیرز، ویلیام و مارتا (1376)- شیر دادن به کودک، چاپ پنجم- انتشارات صابرین.

9- سیکل، الینور و لیندا- کلیدهای رویارویی با مشکلات کودکان، چاپ سوم- مترجم: مسعود حاجی زاده (1379)- انتشارات صابرین.

10- شرقی، محمدرضا (1371)- با فرزند خود چگونه رفتار کنیم، چاپ اول- تهران، اتشارات جهاد دانشگاه تهران.

11- فیض، جواد (1370)- رفتار من با کودک من، چاپ دوم- تهران- انتشارات اساطیر.

12- قائمی- علی (1371)- نقش مادر در تربیت، چاپ هشتم- انتشارات امیری.

13- قائمی، علی (1371- نقش مادر در تربیت، چاپ چهارم- انتشارات امیری.

14- قائمی، علی (1374)- کودک و خاواده نا به سامان، چاپ سوم- تهران، انتشارات انجمن اولیا و مربیان جمهوری اسلامی.

15- قائمی، علی (1366)- خانواده و نیازمندیهای کودکان، چاپ اول- انتشارات امیری.

16- قائمی، علی (1372)- خانواده و دشواریهای رفتاری کودکان، چاپ پنجم- تهران، انتشارات انجمن اولیا و مربیان جمهوری اسلامی.

17- گلاس، جودو و ریچمن، نائو (1370)- رفتار با کودکان خردسال، چاپ دوم- تهران، نشر تندر.

18- گنجی، حمزه (1383)- روانشناسی عمومی، چاپ بیست و هفتم- تهران، نشر ساوالان.

مقدمه

موضوعات کار شده روش تحقیق رشته علوم تربیتی

...::: برای مشاهده فهرست و اطلاعات بیشتر روی عنوان کلیک کنید :::...

» بررسی رابطه بین سبک زندگی و آرامش روانی
» بررسی رابطه بین سبک زندگی و آرامش روانی
» بررسی استفاده از رنگهای شاد در طراحی اتاق بازی و روحیه کودکان
» بررسی رابطه بین هوش هیجانی با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
» بررسی تاثیر استفاده از اینترنت بر اطلاعات علمی دانشجویان دختر
» بررسی رابطه بین رفتار شهروندی و کیفیت دانشجویان
» بررسی رابطه بین هیجان خواهی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
» تاثیر مطالعات غیر درسی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
» بررسی اثربخشی آموزش مهارتهای پیش از ازدواج بر احساس خوشبختی در زندگی زوجین دانشجو
» بررسی رابطه بین رشته تحصیلی با رضایت شغلی معلمین
» نقش بازی در میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان ابتدایی
» بررسی و آشنایی جوانان با موسیقی
» رابطه روشهای یادگیری با انگیزه پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
» بررسی سلامت روانی کارکنان بهزیستی و شبکه بهداشت
» بررسی نگرش معلمان در مورد علل بی نظمی دانش آموزان
» بررسی علاقمند کردن دانش آموزان مقطع ابتدائی به خواندن نماز
» روش تحقیق بررسی رابطه بین تأثیر استفاده از راهکارهای نوین آموزشی بر رضایت شغلی معلمان
» بررسی تاثیر ترتیب تولد بر میزان سازگاری زناشویی
» بررسی علمی گرایش جوانان به اعتیاد
» بررسی تاثیر فشار روانی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور
» رابطه هوش اجتماعی و سلامت روانی با عملکرد تحصیلی دانش آموزان
» بررسی پیامدهای اشتغال زنان بر رفتار اجتماعی فرزندان
» بررسی کودک آزاری و راه کارهای مقابله با آن
» بررسی عدم استقبال سواد آموزان از کلاس های نهضت سواد آموزی
» بررسی عوامل موثر بر ترک اعتیاد
» بررسی علل استرس شغلی
» بررسی عوامل موثر بر نحوه گذران اوقات فراغت جوانان بدون جداول
» بررسی موضوع طلاق و آثار آن بر روی فرزندان
» بررسی علل بروز مشکل فرار دختران از خانه
» بررسی رابطه بین هوش هیجانی و هوش شناختی در دانش آموزان
» بررسی میزان افسردگی امدادگران مرد جمعیت هلال احمر
» بررسی عؤامل موثر بر مسئولیت پذیری دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه
» روش تحقیق بررسی رابطه بین اضطراب و انگیزه پیشرفت
» بررسی تأثیر هوش هیجانی بر پذیرش اجتماعی دانشجویان
» روش تحقیق بررسی اثر مشارکت ورزشی بر فشار روانی استرس دانش آموزان
» بررسی رابطه ی تعهد سازمانی با فرسودگی شغلی دبیران
» بررسی تأثیر سن زنان در رضایت زناشویی
» بررسی ناسازگاری کودکان پیش دبستانی مادران شاغل و خانه دار
» بررسی چگونگی آموزش از راه دور دانش آموزان
» بررسی تاثیر شیوه های تدریس بر افزایش خلاقیت
» تأثیر تلفن همراه بر افت تحصیلی دانش آموزان دختر دبیرستان
» عوامل مؤثر بر گرایش مردم به بیمه های زندگی
» بررسی رابطه گنجایش حافظه کوتاه مدت و پیشرفت دانشجویان
» بررسی عوامل موثر بر اختلالات یادگیری دانش آموزان
» بررسی عوامل بر یادگیری دروس بخوانیم و بنویسیم پایه اول و دوم ابتدایی
» اثربخشی آموزش مهارت های زندگی بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان
» بررسی رعایت حجاب در بین دانشجویان دختر دانشگاه
» روش تحقیق بررسی رابطه اعتقادات دینی در کاهش مشکلات روحی روانی دانش آموزان دختر
» بررسی میزان استفاده دانش آموزان از فناوریهای اطلاعاتی
» بررسی میزان پایبندی دانشجویان به اعتقادات دینی
» بررسی اشتغال مادران با افسردگی فرزندان
» روش تحقیق بررسی افت تحصیلی
» بررسی رابطه بازی با رشد اجتماعی کودکان دوره پیش دبستانی
» بررسی رابطه بین بزهکاری با خود پنداره در جوانان و نوجوانان
» بررسی عوامل موثر بر میزان رعایت حجاب دانشجویان
» نحوه ی گذراندن اوقات فراغت و نظریه های مربوط به آن
» بررسی رابطه بین مهارتهای ارتباطی مدیران با رضایت شغلی معلمان
» بررسی رابطه مؤلفه های عدالت سازمانی با فرهنگ سازمانی در کارکنان
» بررسی خانواده عامل تاثیرگذار در رفتارهای دینی
» بررسی پایبندی به دین در دانشجویان
» بررسی رابطه نگرش به اعتقادات دینی با شادی و نشاط در زنان شاغل و خانه دار
» روش تحقیق بررسی و مقایسه خواب و مرگ
» بررسی عوامل پرخاشگری و مشکلات دانش آموزان پرخاشگر و ارائه راه حلهای مناسب برای بهبود رفتار آنان
» بررسی کلاس بندی بهینه و تاثیر آن در ارتقا و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
» بررسی رابطه بین افسردگی و سلامت روان مردان شاغل و غیر شاغل
» بررسی رابطه سلامت روان و مهارت های فراشناختی دانش آموزان دختر و پسر مقاطع ابتدایی
» بررسی میزان مهارت های خواندن، نوشتن و حساب کردن و تأثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان
» بررسی رضایت شغلی معلمان دوره متوسطه آموزش و پرورش
» رابطه بین ویژگیهای پنج عاملی شخصیتی و هوش هیجانی در دانش آموزان دختر و پسر
» بررسی مقایسه افسردگی بین دو قشر غنی و فقیر
» روش تحقیق بررسی رفتار نابهنجار دانش آموزان دبیرستانی در مدارس
» روش تحقیق بررسی رابطه بازی با رشد اجتماعی کودکان
» روش تحقیق بررسی افت تحصیلی دانش آموزان پسر
» بررسی عوامل موثر برافت تحصیلی دانش آموزان
» بررسی نحوه گذران اوقات فراغت دانش آموزان
» روش تحقیق بررسی رابطه نارضایتی شغلی و افسردگی
» بررسی میزان اثربخشی آموزش های ضمن خدمت کوتاه مدت فرهنگیان از دیدگاه معلمان
» بررسی افسردگی و اضطراب در زنان شاغل و خانه دار
» بررسی عوامل موثر بر مشارکت فرهنگی قشرهای مختلف مردم
» بررسی بازیهای رایانه ای و نقش آن در اختلالات رفتاری کودکان
» بررسی رابطه روش شاگرد محور و رشد و پرورش خلاقیت دانش آموزان
» بررسی نگرش معلمان و دانش آموزان به شیوه های ارزشیابی در مدارس راهنمایی
» بررسی رابطه بین یادگیری شناختی و فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان
» روش تحقیق تربیت بدنی و نقش آن در پیشرفت تحصیلی
» بررسی رابطه خلاقیت و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان
» روش تحقیق بررسی رابطه بین اخلاق و تربیت اسلامی
» بررسی نقش کانال های ماهواره ای در بزه کاری جوانان
» رابطه بین طلاق والدین و بزهکاری فرزندان

بررسی رابطه هوش هیجانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان

بررسی رابطه هوش هیجانی و رضایت زناشویی

بررسی رابطه هویت یابی و سلامت روانی نوجوانان شاهد

بررسی رابطه هیجان ها و اسنادهای علی با عزت نفس در دانشجویان دانشگاه تبریز

بررسی رابطه وابستگی به اینترنت با نظام ارزشی دانشجویان کارشناسی ارشد

بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی (هیجان خواهی، ابراز وجود، سرسختی روانشناختی)، نگرش مذهبی و رضایت زناشویی با آمادگی اعتیاد به مواد مخدر در کارکنان یک شرکت صنعتی در اهواز

بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی و سبکهای رهبری مدیران

بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی و عوامل فردی – خانوادگی با رضایت زناشویی در کارکنان اداره های دولتی شهر اهواز

بررسی رابطه کمال گرایی مثبت و منفی و صفات شخصیت

اثر روزه داری بر سلامت روان

بررسی رابطه‌ بین راهبردهای یادگیری خود ـ تنظیم و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دوره‌ متوسط شهر اصفهان با عملکرد تحصیلی آنان در درس ریاضی

بررسی رضایت زناشویی در سبک های مختلف دلبستگی

بررسی رضایت شغلی کتابداران کتابخانه های عمومی استان های جنوب غرب کشور

بررسی رفتار استنادی نویسندگان مقاله های مندرج در مجله روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران از آغاز تا پایان سال

بررسی رفتار میان فردی معلمان با دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه تهران

بررسی رفتارهای اطلاع یابی معلمان پژوهنده در نواحی آموزش و پرورش شهر شیراز

بررسی روابط بین موضوعی و درون موضوعی انگیزش تحصیلی (خودکارآمدی، ارزش تکلیف، هدفهای عملکرد گرا، عملکرد گریز و تبحری) در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان شهر اهواز

بررسی روابط بین هدف های تسلط، هدف های عملکردی گرایش اجتناب، راهبردهای یادگیری و توانایی حل مساله ریاضی دانشجویان

بررسی روابط ساده و چندگانه ابعاد جهت گیری مذهبی با سلامت روانی در دانشجویان دانشگاه رازی کرمانشاه

بررسی روابط ساده و چندگانه ترس از موفقیت، عزت نفس، کمال گرایی و ترس از ارزیابی منفی با نشانگان وانمودگرایی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید چمران اهواز

اثر روش های تمرینی آیروبیک و یوگا بر مولفه های خود توصیفی بدنی دانشجویان دختر

بررسی روابط ساده و چندگانه ساخت و سازگرایی در کلاس و شیوه اجرای برنامه درسی (رویکردهای تدریس و ارزیابی)با رویکردهای یادگیری دانشجویان در دوره های کارشناسی دانشگاه شیراز

بررسی روابط ساده و چندگانه عدالت سازمانی با خشنودی شغلی در کارکنان یک شرکت صنعتی

بررسی روابط ساده و چندگانه نگرش مذهبی، خوشبینی و سبکهای دلبستگی با رضایت زناشویی در دانشجویان مرد متاهل دانشگاه شهید چمران اهواز

بررسی روابط ساده و چندگانه هدف های چهارگانه پیشرفت با اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان پسر سال اول دبیرستان های شهرستان ایذه

بررسی روابط ساده و چندگانه ویژگی های شخصیتی با تعهد حرفه ای در پرستاران برخی از بیمارستانهای شهرستان اهواز

بررسی روابط ساده، چندگانه و تعاملی متغیرهای مهم محیطی، نگرشی، شخصیتی و عاطفی با رفتارهای نابارور در محیط کار در کارکنان یک شرکت صنعتی

بررسی روایی سیکل های فکری بیوریتم با استفاده از عملکرد های شناختی

بررسی روایی و اعتبار آزمون نظریه ذهن در گروهی از دانش آموزان عقب مانده ذهنی و عادی شهر شیراز

بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی (G.H.Q)

بررسی روایی و پایایی پرسشنامه شخصیتی بزرگ ایرانی (گردون)

اثر عدم حضور مستمر پدر در خانه (به دلیل اشتغال)بر میزان اختلالهای رفتاری دانش آموزان دبستانی

بررسی روایی و پایایی مقیاس انگیزش تحصیلی هارتر

بررسی روایی و پایایی مقیاس خود سنجی افسردگی(DSRS)برای دانش آموزان ایرانی

بررسی روایی و پایایی مقیاس محرک های تصویری استاندارد در گروهی از دانشجویان شیراز، جنوب ایران

بررسی روش های افزایش مسولیت پذیری در دانش آموزان دوره راهنمایی شهر شهرضا در سال تحصیلی -

بررسی روند برنامه ریزی فعالیت های فرهنگی دانشگاه های دولتی اصفهان طی برنامه دوم و سوم توسعه کشور

بررسی زمینه های پیش اعتیادی معتادان و مقایسه آن با افراد سالم غیرمعتاد

بررسی ساخت خانواده دختران فراری و اثربخشی خانواده درمانی و درمانگری حمایتی در تغییر آن

بررسی ساختار عاملی پرسشنامه شخصیت عاملی کتل فرم ‌PF-E)E) در شهر اهواز

بررسی ساختار عاملی سوالات سندرمی سیاهه رفتاری کودک (CBCL) با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی

بررسی ساختار عاملی مقیاس بهزیستی جامع

اثر فلوکستین بر اختلال بیش فعالی- کم توجهی: یک بررسی مقدماتی

بررسی ساختار عاملی مقیاس علایم مثبت و منفی در اختلالات طیف اسکیزوفرنی

بررسی ساختار عاملی نسخه های فارسی سه، نه و سوالی مقیاس های به زیستی روانشناختی ریف در دانشجویان

بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار پرسشنامه فراشناخت

بررسی ساختار عاملی، روایی، اعتبار و هنجاریابی مقیاس شخصیتی اسکیزوتایپی (STA)

بررسی ساختارعاملی، روایی، پایایی و هنجاریابی مقیاس شخصیتی مرزی (STB) در دانشجویان دانشگاه شیراز

بررسی سازگاری اجتماعی کودکان و نوجوانان مصروع (- سال)شهر اصفهان در سال

بررسی سبک های مقابله و سخت کوشی در مبتلایان به سوء‌ هاضمه کنشی

بررسی سبکهای مدیریت تعارض در دبیرستانهای شهر یزد از دیدگاه مدیران

بررسی سبک ها و ابعاد دلبستگی بزرگسال در تجاوزگران جنسی و مقایسه آن با افراد عادی

بررسی سطح سلامت روان در پرستاران شاغل در بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران

اثر فنوفنازین دکانوییت هر هفته و هر هفته یک بار در درمان اسکیزوفرنیا و اسکیزوافکتیو

بررسی سلامت روان بیماران وابسته به مواد روانگردان

بررسی سلامت روانی دانش آموزان سوم راهنمایی شهر ساری در سال -

بررسی سلامت روانی دانشجویان ورودی سال دانشگاه علوم پزشکی کاشان

بررسی سلامت روانی و موفقیت تحصیلی دانشجویان ممتاز دانشگاهها

بررسی سهم عوامل انگیزشی بر استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی در فرآیند یادگیری

بررسی سو گیری حافظه (شناختی)در نوجوانان با اختلال اضطراب اجتماعی

بررسی سوالات امتحانی اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران از طریق بررسی شاخصهای روان سنجی سوالات امتحانی موجود

بررسی سوگیری توجه نسبت به محرک های مربوط به مواد در افراد وابسته به مواد افیونی، مبتلا به عود، ترک کرده و به هنجار

بررسی سوگیری حافظه آشکار در ویژگی اضطراب و اختلال وسواسی - اجباری

بررسی سوگیری حافظه آشکار و ضمنی (مثبت و منفی)در شرایط آسان و دشوار، و ادراک پیامد مخاطره آمیز در دانشجویان افسرده، مضطرب، ترکیبی و سالم دانشگاه های الزهرا(س)و تهران

اثر کاهنده شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر افکار خودآیند و نگرش های ناکارآمد

بررسی سوگیری حافظه و میزان اطمینان به حافظه در اختلال وسواسی- اجباری از نوع وارسی، اختلال شخصیت وسواسی- اجباری، و اختلال اضطراب فراگیر

بررسی سوگیری های اسنادی در شخصیت اسکیزوتایپی

بررسی شاخص های روان سنجی سیاهه علایم اختلال خوردن (EDI) در دانش آموزان دختر پایه دوم دبیرستان های تهران

بررسی شیوع آلودگی به ویروس نقص ایمنی اکتسابی و رفتارهای پرخطر مرتبط با ایدز در معتادان تزریقی شیراز

بررسی شیوع اختلال های سلوک و نافرمانی در دانش آموزان راهنمایی استان کردستان

بررسی شیوع اختلالات روانپزشکی در شهرستان ارسنجان

بررسی شیوع افسردگی پس از سکته مغزی و ارتباط آن با میزان ناتوانی و محل ضایعه مغزی

بررسی شیوع افسردگی در بیمار ویتیلیگو مراجعه کننده به درمانگاه پوست بیمارستان امام رضا (ع)دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال

بررسی شیوع افسردگی و عوامل موثر بر آن در زنان نابارور مراجعه کننده به کلینیک نازایی منتصریه مشهد

بررسی شیوع تعلل و تاثیر روشهای درمان شناختی – رفتاری و مدیریت رفتار بر کاهش آن در دانش آموزان دبیرستانی شهرستان اهواز

اثر گروه درمانی شناختی رفتاری بر پیامد اختلال دو قطبی نوع یک

بررسی شیوع درد در طول عمر، درد مزمن مستمر و برخی از ویژگی های همراه با آن

بررسی شیوع دیابت در بیماران بستری مبتلا به اختلال دو قطبی

بررسی شیوع علایم جسمی در بیماران مبتلا به اختلال افسردگی اساسی

بررسی شیوع نشانه های اختلال وسواسی - جبری

بررسی شیوع نشانه های افسردگی کودکان دبستانی تا ساله در تهران و رابطه آن با عملکرد خانواده

بررسی شیوع کودک آزاری و پیش بینی این متغیر از طریق سلامت عمومی والدین، سازگاری، عزت نفس و عملکرد تحصیلی دانش آموز و متغیرهای جمعیت شناختی در دانش آموزان دختر آزاردیده و عادی دوره راهنمایی شهر اهواز

بررسی شیوه های والدینی و تاثیر آن بر تحصیلات فرزندان

بررسی علایم اختلال فشار روانی پس آسیبی و رابطه آن با آسیب شناسی روانی در پرستاران بخش های اورژانس اهواز

بررسی علل اصلی معلولیت ها در کودکان و نوجوانان سنین مدرسه مناطق شهری و روستایی ایران

بررسی علل گرایش فراگیران بزرگسال غیر شاغل به آموزشهای کاردانش

اثر محرومیت از پدر بر اختلال های رفتاری کودکان دبستانی

بررسی علل ناموفق بودن برنامه نظارت و راهنمایی آموزشی در مدارس ابتدایی استان کردستان

بررسی عمده ترین عوامل ایجاد کننده برآورد روایی آزمون اندریافت خود

بررسی عمده ترین عوامل ایجاد کننده درگیری های زناشویی در شهر شیراز

بررسی عملکرد سیستم توسعه منابع انسانی در دانشکده های علوم رفتاری و اجتماعی دانشگاه تهران

بررسی عملکرد کودکان ایرانی در تکالیف استاندارد و محاوره ای باور کاذب

بررسی عملکرد نوروسایکولوژیک و ارتباط آن با عملکرد روانی - اجتماعی و متغیرهای بالینی در اختلالات دوقطبی

بررسی عملکرد افراد مبتلا به PTSD ناشی از جنگ در حافظه شرح حال رویدادی

بررسی عملکرد کارکنان واحدهای صنعتی در آزمون نوروپسیکولوژی بنتون

بررسی عوامل آسیب زا در مدارس شهر تهران

بررسی عوامل آموزشی، کالبدی و سازمانی موثر بر شادمانی از نظر مدیران و مربیان پرورشی مدارس راهنمایی شهر اصفهان

اثر مداخله های نوروسایکولوژی در کارآمدی خواندن و نوشتن دانش آموزان ابتدایی دچار نارساخوانی تحولی نوع زنان شناختی: مطالعه موردی

بررسی عوامل استرس زا، راهبردهای مقابله و رابطه آن با سلامت روانی در افراد نابارور

بررسی عوامل تاب آور در افراد در معرض خطر سو مصرف مواد مخدر

بررسی عوامل تاثیرگذار بر میزان شادکامی

بررسی عوامل تنش زا در پرستاران

بررسی عوامل روان شناختی اقدام به خودکشی در دانشجویان ایرانی

بررسی عوامل روانی، اجتماعی و آموزشی موثر بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان شاهد استان همدان

بررسی عوامل شخصیتی، محیطی و سبک حل مساله موثر بر فرار دختران - از منزل

بررسی عوامل فردی موثر بر کاربرد فن آوری اطلاعات توسط کتابداران کتابخانه های دانشگاه تهران

بررسی عوامل فشار روانی مربوط به شغل و رضایت شغلی در گروهی از روان شناسان سازمان بهزیستی

بررسی عوامل مرتبط با مصرف داروهای اعصاب و روان در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان در سال

آزمون ترسیم خانواده در کودکان آسیب دیده زلزله بم

اثر مسوولیت پذیری بر سوگیری و اطمینان به حافظه در بیماران مبتلا به وسواس وارسی

بررسی عوامل مهم افت تحصیلی در دبیرستانهای پسرانه شهرستان اهواز

بررسی عوامل موثر بر استفاده دانشجویان کشاورزی از منابع کتابخانه

بررسی عوامل موثر بر انگیزه خدمتی کارکنان اجرایی استان همدان

بررسی عوامل موثر بر تجارب پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شهید بهشتی

بررسی عوامل موثر بر تجربه پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد

بررسی عوامل موثر بر خودباوری دانش آموزان

بررسی عوامل موثر بر شرکت معلمان دوره ابتدایی منطقه برخوار (اصفهان)در دوره های آموزشی کوتاه مدت ضمن خدمت

بررسی عوامل موثر بر گرایش به ماهواره و تاثیر آن بر باورها و رفتارهای دینی مردم مشهد

بررسی عوامل موثر بر مشارکت والدین دانش آموزان در امور مدرسه ای دانش آموزان مقطع متوسطه استان آذربایجان شرقی

بررسی عوامل موثر بر مهارت های جست و جوی پیوسته دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز

اثر مشاوره روانی در کاهش افسردگی پس از وازکتومی و توبکتومی

بررسی عوامل موثر بر میزان رعایت هنجارها توسط دانش آموزان در محیطهای آموزشی

بررسی عوامل موثر بر میزان کتابخوانی و مطالعه آزاد دانش آموزان متوسطه در استان فارس

بررسی عوامل موثر در رضامندی مراجعین از خدمات مشاوره ای

بررسی عوامل موثر در گرایش جوانان به مصرف مواد مخدر

بررسی عوامل موثر در وابستگی به مواد مخدر در مراجعه کنندگان به مرکز خود معرف تبریز

بررسی عوامل موثر درون مدرسه ای جذب دانش آموزان مقطع متوسطه استان خوزستان به نماز

بررسی عوامل موثر درون مدرسه ای جذب دانش آموزان مقطع متوسطه استان خوزستان به نماز با روش تحلیل عوامل

بررسی فراوانی اختلال های شخصیت در مجرمین مرد زندانی در زندان شهرکرد (-)

بررسی فراوانی افسردگی در بیماران همودیالیزی بیمارستان شهید هاشمی نژاد در سال

بررسی فراوانی نسبی افسردگی و اضطراب در مبتلایان به سردردهای میگرنی و تنشی و مقایسه آنها در افراد فاقد سردرد

اثر هیجان های رایانه ای بر مقادیر کورتیزول صبحگاهی و شامگاهی کودکان

بررسی فراوانی نشانه های روانپزشکی در دانشجویان سال آخر پزشکی و غیر پزشکی دانشگاه تهران

بررسی فرایند تحول مراحل مختلف هویت جنسی در کودکان تا سال

بررسی فرسودگی شغلی و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت شناختی در بین اساتید و کارکنان دانشگاه

بررسی فشارزاهای روانی– اجتماعی و راهبردهای مقابله ای و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر

بررسی قابلیت اعتماد و اعتبار آزمون دست برتری چاپمن در دانش آموزان راهنمایی

بررسی قدرت پیش بینی کنندگی ابعاد هویتی فرزندان از طریق ابعاد فرزندپروری والدین در میان دانشجویان دانشگاه شیراز

بررسی قدرت پیش بینی کنندگی خصوصیات دموگرافیک و ادراک کودکان دبستانی از ویژگی های والدین بر ادراک آنان از مفهوم خدا

بررسی کارآیی روش عصبی ـ روانی دلاکاتو در درمان کودکان بیش فعال

بررسی کارایی رفتار درمانگری فشرده، بر کودکان مبتلا به درخودماندگی

بررسی کیفی اختلال های رفتاری دانش آموزان دیرآموز ارجاعی به کلینیک کاردرمانی

اثر واسطه گی توجه متمرکز بر خود و خودکارآمدی اجتماعی بر ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری های داوری

بررسی کیفی عملکرد دبیرستان در ایجاد و پرورش مهارتهای اجتماعی دانش آموزان

بررسی کیفیت رابطه والد- فرزندی در دو گروه از دانش آموزان پسر پرخاشگر و غیر پرخاشگر

بررسی کیفیت زندگی (بعد روانشناختی) پرسنل دانشگاه آزاد اسلامی اراک در سال

بررسی کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا و همتایان بینای آنها

بررسی گرایش های موضوعی مطالعه در دانش آموزان دوره راهنمایی شهر اهواز و مقایسه آن با توزیع موضوعی کتاب های مناسب دانش آموزان این دوره

بررسی متغیرهای شخصیتی، شناختی، سازمانی و زیستی - جسمانی به عنوان پیش بین های حادثه دیدگی در کارکنان یک شرکت در اهواز

بررسی مجموعه آزمون های عصب- روان شناختی در تشخیص رانندگان اتوبوس بین شهری متخلف و شایسته

بررسی محتوای درس فلسفه تعلیم و تربیت در دوره های تربیت معلم (در جهان)

بررسی محتوای درسی سطح یک حوزه علمیه و ارایه ویژگی های مطلوب آن بر اساس نظریه شرح و بسط (با تاکید بر اصول فقه)

بررسی مسایل و مشکلات عاطفی، رفتاری، خانوادگی و شخصیتی مراجعه کنندگان به مرکز مشاوره دانشجویی دانشگاه لرستان در سال تحصیلی -

اثرات آموزش بر نگرش دانشجویان نسبت به سالمندان

بررسی مسیر مراجعه بیماران روانی به بیمارستان امام حسین (ع)در سال

بررسی مشکلات درس انشا فارسی دوره راهنمایی استان خوزستان

بررسی مشکلات گذران اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه شهید چمران

بررسی مشکلات محاسباتی، از نوع جمع، در دانش آموزان دختر و پسر کلاس سوم ابتدایی شهر شیراز

بررسی مشکلات و میزان تمایل خانواده جهت پذیرش و نگهداری بیماران روانی در منزل پس از ترخیص از بیمارستان های روان پزشکی شهرستان مشهد

بررسی مصرف مواد در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی بستری در بیمارستان ابن سینا مشهد

بررسی معیارهای قضاوت ربط در فضای الکترونیکی

بررسی مقالات پژوهشی کشور در خصوص بهداشت روان مدارس طی سال های -

بررسی مقایسه ای اثرات روان درمانگری شناختی- رفتاری و شناخت درمانگری با رویکرد دینی بر بیماران افسرده و پاسخ لنفوسیت های T آن ها در مقابل میتوژن PHA

بررسی مقایسه ای اختلال های عاطفی - رفتاری و عملکرد تحصیلی کودکان تا ساله محروم از پدر و عادی

اثرات آموزش های اولیه تحولی خانواده محور، بر رشد حرکتی کودکان دارای نشانگان داون از تولد تا ماهگی

بررسی مقایسه ای الگوی جستجوی کلیدواژه ای با دریافت کمک و الگوی جستجوی بدون دریافت کمک در موتور کاوش گوگل از دیدگاه کاربران

بررسی مقایسه ای اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه افلاطون و فارابی

بررسی مقایسه ای بهزیستی دانشجویان دختر و پسر برحسب ارزیابی از هویت اجتماعی و هویت فردی

بررسی مقایسه ای پاسخ های مقابله ای و رویدادهای مهم زندگی در بیماران مبتلا به بیماری عروق کرونری

بررسی مقایسه ای توانش های نظریه ذهن و نگهداری ذهنی عدد در کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر و کودکان عادی پیش دبستانی

بررسی مقایسه ای خصوصیات روانشناختی زنان ویژه با زنان عادی

بررسی مقایسه ای دانشجویان از لحاظ مسند مهار گذاری، باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خود نظم داده شده

بررسی مقایسه ای رابطه هوش هیجانی با سلامت روانی و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان شاهد و غیرشاهد دانشگاه تهران

بررسی مقایسه ای رفتار چت کردن و رابطه آن با خود پنداره دانشجویان دختر دانشگاه الزهرا (س)سال تحصیلی -

بررسی مقایسه ای عوامل تنیدگی زا و شیوه های رویارویی در نوجوانان مراکز شبانه روزی و نوجوان دارای والدین

اثرات اجرای یک برنامه آموزش مدیریت خشم در مهارت های خود نظم دهی خشم پسران دبیرستانی

بررسی مقایسه ای عوامل تنیدگی‌زا و شیوه های مقابله با آن در دختران فراری و عادی شهر تهران

بررسی مقایسه ای فشارهای شغلی و روش های مقابله با آن در بین مدیران زن و مرد مدارس متوسطه ای دولتی شهر تهران

بررسی مقایسه ای منابع و پیامدهای استرس شغلی در کارکنان زن و مرد بیمارستان های خصوصی شهر اصفهان

بررسی مقایسه ای نگرش دانش آموزان دبیرستانی ایرانی و سوئدی نسبت به خودکشی

بررسی مقایسه‌ ای کیفیت زندگی و نگرش مذهبی در افراد معتاد، غیر معتاد شهر کرمان

بررسی مقدماتی آموزش بلوغ در دختران نوجوان: یک پژوهش کیفی

بررسی مقدماتی دقت تشخیصی مقیاس های MAC-R ,AAS و APS

بررسی مقدماتی محتوای فرهنگی هذیانهای بیماران روانی بستری

بررسی مقیاس های اعتباری فرم کوتاه پرسشنامه MMPI به زبان فارسی

بررسی ملاک های انتخاب رشته داوطلبان ورود به دانشگاه های دولتی و مقایسه آن بر مبنای تحصیلات پدر، رشته تحصیلی، سن و دفعات شرکت در آزمون سراسری

اثرات اضطراب مادران در اختلال رفتاری کودکان: ناخن جویدن

بررسی منابع افت انگیزشی دانشجویان دانشگاه از دیدگاه آنان

بررسی منابع حمایتی و شیوه های مقابله با عوامل استرس زا در دانشجویان

بررسی مناطق مغزی درگیر در ولع مصرف معتادان تزریقی هرویین به وسیله تصویربرداری مغزی عملکردی

بررسی مهارت اجتماعی در گروهی از دانش آموزان نابینا از نظر معلمان

بررسی مهارت تفکر انتقادی دانشجو معلمان مراکز تربیت معلم تبریز

بررسی مهارت های مطالعه و یادگیری ریاضی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان

بررسی موانع کاربست یافته های پژوهشی رشته راهنمایی و مشاوره

بررسی مورد– شاهدی افسردگی در بیماران مبتلا به آنژین ناپایدار قلبی

بررسی مولفه های روان شناختی در فرایند حل مساله علوم اجتماعی در دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه و دوره پیش دانشگاهی شهر تهران

بررسی میزان اثربخشی رویکرد تکلیف- فرآیند در درمان ناتوانی ویژه یادگیری ریاضی

اثرات انطباقی تروما: یک مرور مفهومی

بررسی میزان اثربخشی زوج درمانی گلاسر بر کاهش استرس و افزایش رابطه صمیمانه پس از ضربه ناشی از ادراک خیانت به همسر

بررسی میزان استفاده اعضای هیات علمی دانشگاههای خلیج فارس و علوم پزشکی بوشهر از اینترنت با توجه به عواملی مانند، جنس، سابقه تدریس، درجه و مرتبه علمی

بررسی میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی از فن آوریهای اطلاعاتی در کتابخانه‌ها و مراکز رایانه دانشگاه شیراز

بررسی میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشکده های علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه های فردوسی مشهد، شهید چمران اهواز، تهران، اصفهان و شیراز از مجلات الکترونیکی در مقایسه با مجلات چاپی

بررسی میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاههای شهید چمران و علوم پزشکی اهواز از مجلات خارجی رشته تخصصی آنان و از طرح تامین مدرک و بررسی میزان،علل و مشکلات استفاده آنان از مجلات خارجی رشته تخصصی در خارج از دانشگاه

بررسی میزان اضطراب و افسردگی در همسران نابارور

بررسی میزان اعتیاد به اینترنت در استفاده کنندگان از کافی نت های شهر لار

بررسی میزان افسردگی، هیجان خواهی، پرخاشگری، سبک های دلبستگی و تحصیلات والدین به عنوان پیش بین های وابستگی به مواد مخدر در نوجوانان پسر شهر اهواز

بررسی میزان تاثیر آموزش تبادلی راهبردها بر بهبود درک مطلب

بررسی میزان توافق مصاحبه های بالینی و سازمان یافته با آزمون MCMI-II در تشخیص اختلالهای شخصیت

اثرات تجربه کاری بر ارزشهای حرفه ای در دانشجویان

بررسی میزان خشونت مردان علیه زنان و متغیرهای مرتبط با آن در میان خانواده های ساکن در شهر اردبیل

بررسی میزان خودکشی در سطح استان آذربایجان غربی بین سالهای و و دستیابی به برخی از متغیرهای اثر گذار بر آن

بررسی میزان دستیابی نوجوانان ایرانی به مهارت های زندگی

بررسی میزان رضایت شغلی معلمان ابتدایی آموزش و پرورش شهر تهران

بررسی میزان رضایت مندی دانشجویان نخبه دانشگاه اصفهان از مولفه های آموزشی

بررسی میزان سخت رویی در دستیاران تخصصی پزشکی

بررسی میزان سلامت روانی و تنیدگی در معتادان، قاچاقچیان مواد مخدر و افراد عادی

بررسی میزان شیوع اختلال اضطراب منتشر در میان دانش آموزان پایه پنجم و اثربخشی روشهای خودگویی درونی و بیرونی بر کاهش آن

بررسی میزان شیوع افسردگی و اثربخشی درمان رفتاری – شناختی در کاهش افسردگی دانش آموزان

بررسی میزان شیوع افسردگی و اضطراب در بیماران بستری در بخشهای داخلی و جراحی

آسیب پذیری افتراقی اسم و فعل در بیماران زبان پریش

اثرات درمان نوروسایکولوژی در کارآمدی خواندن دانش آموزان با نارساخوانی تحولی نوع زبان شناختی

بررسی میزان شیوع تشنج در بیماران تحت درمان با کلوزاپین در مرکز روانپزشکی شهید اسماعیلی

بررسی میزان شیوع عقب ماندگی ذهنی و عوامل موثر در کودکان و نوجوانان منطقه ساوجبلاغ

بررسی میزان مهارت های مدیران از نظر معلمان و رابطه آن با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستان های پسرانه دولتی شهر تهران

بررسی میزان نشانه های افسردگی نوجوانان و ارتباط آن با رضایت زناشویی مادران آنان در شهرستان تویسرکان در سال

بررسی میزان همسویی کتابخانه ها در سازمان دهی موضوعی کتاب ها (با تأکید بر حوزه ایران شناسی)

بررسی میزان همگونی تدریس مواد با تولید و هدایت آثار توسط اعضای هیات علمی رشته کتابداری و اطلاع رسانی در ایران

بررسی میزان همه گیر شناسی اضطراب امتحان و رابطه خود – کارآمدی و جایگاه مهار با آن با توجه به متغیر هوش

بررسی میزان و عوامل موثر بر قابلیت درک واژگان محیط رابط نرم افزارهای جامع کتابخانه ای فارسی

بررسی میزان کارآیی آموزش مهارت های هوش هیجانی بر افزایش آن در نوجوانان

بررسی میزان کاربست مولفه های دانشگاه یاددهنده از نظر اعضای هیات علمی دانشگاه ها

اثربخشی آموزش پیشگیری از روابط آسیب زا بر نگرش دانش آموزان پسر مدارس متوسطه

بررسی مکتب تربیتی لندن (با تاکید بر آرای هرست و پیترز)

بررسی نرخ شیوع اعتیاد به اینترنت در دختران و مقایسه دختران معتاد و غیرمعتاد به اینترنت در متغیرهای تنهایی، عزت نفس و مهارتهای اجتماعی

بررسی نرم نشانه های عصبی در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنیای پارانویید و غیر پارانویید

بررسی نظرات آموزگاران درباره مشکلات آموزشی و یادگیری ریاضیات دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی

بررسی نظرات اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز درباره میزان همخوانی و مطابقت منابع و خدمات موجود در کتابخانه های دانشگاه شهید چمران اهواز با نیازهای اطلاعاتی آنان

بررسی نظریه اصالت نفع و مضامین آن در آموزش و پرورش اخلاقی

بررسی نظریه خودگرایی اخلاقی براساس معیار عقلانیت: بحثی در فلسفه آموزش و پرورش اخلاقی

بررسی نقش «مشکلات سازگاری با مسایل روزمره»، در رابطه بین هوش هیجانی و سلامت عمومی، با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری

بررسی نقش اختلالات شخصیت در درمان بیماران مبتلا به اختلالات تغذیه

بررسی نقش حمایت اجتماعی در رضایتمندی از زندگی، سلامت عمومی و احساس تنهایی در بین سالمندان بالاتر از سال

اثربخشی آموزش تنیدگی زدایی شناختی- رفتاری بر کاهش تنیدگی مادران شاغل برحسب ویژگی های مادر- کودک

بررسی نقش خشم و ادراک خطا در سازگاری با درد مزمن

بررسی نقش راهبردهای شناختی و انگیزشی در پیشرفت تحصیلی و کاهش مشکلات روان شناختی دانشجویان

بررسی نقش ساخت شخصیت در جهت گیری مذهبی دانشجویان

بررسی نقش سیگار و در معرض دود سیگار بودن در بروز سکته مغزی در افراد مبتلا به بالا بودن فشار خون شریانی

بررسی نقش عوامل انسانی در بروز تصادفات رانندگی در ایران

بررسی نقش عوامل درون سازمانی و درون فردی بر وضعیت سلامت روانی مدیران و کارکنان بنیاد شهید و امور ایثارگران

بررسی نقش عوامل فرهنگی - اجتماعی بر طرحواره های نقشی جنسیتی در دو گروه قومی از دانشجویان در ایران

بررسی نگرش های ناسالم، افسردگی و شدت بیماری کرونر قلب در بیماران بستری در CCU

بررسی نگرش های ناکارآمد و سبک های مقابله ای در بیماران مبتلا به فشار خون اولیه

بررسی نگرش همراهان بیماران روانی نسبت به شوک درمانی الکتریکی

اثربخشی آموزش خانواده بر میزان بار روانی مراقبان خانگی بیماران روانی بستری

بررسی نمادها و نشانه های امنیت در ساختار خیالی و نمادگرایی نوجوانان شهر تهران

بررسی همبودی اختلال های خلقی و اضطرابی در معتادان جویای درمان و افراد بهنجار

بررسی همراهی تالاسمی با افسردگی در شهرستان ساری

بررسی همه گیر شناسی خودکشی از طریق پزشکی قانونی در استان کرمان

بررسی همه گیر شناسی خودکشی در مناطق روستایی

بررسی همه گیرشناسی اختلال های روانی در یک روستای استان تهران

بررسی همه گیرشناسی مصرف سیگار در کارکنان ادارات دولتی اهواز و مقایسه اثربخش روشهای رفتاری، رفتاری - آموزشی و رفتاری - دارویی در ترک سیگار با کنترل سن، مدت زمان مصرف و هیجان خواهی

بررسی همه گیرشناسی ناتوانی یادگیری املاء در دانش آموزان دختر و پسر دوره ابتدائی شهر اهواز و اثر درمان چند حسی در کاهش ناتوانی یادگیری املاء در آنان

بررسی همه گیرشناسی و علت شناسی اقدام به خودکشی و ارتباط آن با متغیرهای جمعیت شناختی در بین مراجعین اورژانس بیمارستان بهمن نیشابور در سال

بررسی هوش هیجانی در دانشجویان دانشگاه اراک و رابطه آن با اضطراب رایانه

اثربخشی آموزش راهبردهای برنامه ریزی عصبی - کلامی بر انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان

بررسی هویت فرهنگی در دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی (گرایش ها و شناخت ها)

بررسی و تحلیل سطوح حیطه شناختی و شاخصهای روان سنجی امتحان نهایی دروس عربی، حسابان و زیست شناسی دانش آموزان دختر پایه سوم متوسطه در سه منطقه متفاوت اقتصادی - اجتماعی استان خوزستان

بررسی و مقایسه انواع خشونت خانوادگی در زنان و مردان در تهران

بررسی و مقایسه انواع هویت در ابعاد اعتقادی و روابط بین فردی در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید چمران اهواز

بررسی و مقایسه تاثیر شناخت درمانگری بک با شناخت درمانگری تیزدل و تلفیق آن با نرمش های یوگا در درمان افسردگی اساسی

بررسی و مقایسه خودپنداره نوجوانان دختر و پسر گریزان و عادی

بررسی و مقایسه رابطه بین سبکهای مقابله با تنیدگی، خلاقیت هیجانی و سلامت عمومی در دختران دانشجو

بررسی و مقایسه سودمندی شیوه های تغییر نگرش منفی به ریاضی در دانش آموزان دختر دبیرستان های اصفهان

بررسی و مقایسه شانزده تیپ شخصیتی دانشجویان ایرانی و هندی

بررسی و مقایسه شیوه های مقابله با استرس در نوجوانان عادی و بزهکار شهر تهران

اثربخشی آموزش راهبردی برنامه ریزی عصبی- کلامی بر سلامت عمومی و انگیزش تحصیلی

بررسی و مقایسه میزان استناد مقالات مجلات نمایه شده در وب علم آی اس آی (ISI Web of Science) با مجلات راهنمای مجلات دسترسی آزاد (DOAJ) در طول سال های -

بررسی و مقایسه ی تاثیر کنکور بر وضعیت روانی و شخصیتی راه یافته گان و راه نیافته گان به دانشگاه و خانواده های آنان

بررسی وابستگی نتایج ارزشیابی استادان از دانشجویان به استاد در دوره کارشناسی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران در نیمسال های - تا -

بررسی واکنشهای فیزیولوژیک به تنیدگی بر اساس فعالیت نظام مغزی / رفتاری

بررسی وضعیت اجتماعی نوجوانان نزد همسالان خود و ارتباط آن با مشکلات رفتار ارتباطی و افسردگی

بررسی وضعیت اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی زنان روسپی در شهر تهران

بررسی وضعیت خشونت کلامی در مدارس راهنمایی شهر تهران: مقایسه نظرات دانش آموزان و معلمان

بررسی وضعیت سبک های هویت یابی و رابطه آن با سلامت عمومی و پایگاه اقتصادی، اجتماعی

بررسی وضعیت سلامت روانی بیماران مبتلا به تالاسمی ماژور در استان مازندران در سال

بررسی وضعیت سلامت عمومی و شادکامی در دانشجویان دانشگاه یزد

اثربخشی آموزش کارآفرینی بر افزایش فعالیت کاریابی زنان جویای کار شهرکرد

بررسی وضعیت نمایه سازی و چکیده نویسی در مراکز اطلاع رسانی کشور

بررسی وضعیت وب سایت های ایرانی بر اساس معیارهای عمومی ارزیابی

بررسی ویژگی های جمعیت شناختی بیماران وابسته به مواد افیونی موفق در ترک مراجعه کننده به واحد سرپایی دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان

بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه اعتیاد به اینترنت GPIUS درکاربران دانشجوی دانشگاههای شهر اصفهان سال

بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه بروز خشم حالتی- صفتی اسپیلبرگر (فرم شماره)

بررسی ویژگی های روان سنجی شاخص تجدیدنظر شده حساسیت اضطرابی (ASIR)

بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس افسردگی دانشجویان (USDI)در دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه تهران

بررسی ویژگی های روان شناختی خشونت گرایان در خانواده

بررسی ویژگی های روانسجی ISALEM- و مقایسه سبک های یادگیری شناختی در دانشجویان

بررسی ویژگی های روانسنجی «شاخص رضایت زناشویی»

اثربخشی آموزش گروهی ایمن سازی در مقابل تنیدگی بر سلامت عمومی

بررسی ویژگی های روانسنجی سیاهه چند وجهی درد در میان جمعیت ایرانی مبتلا به درد مزمن

بررسی ویژگی های زیستی، روانی و اجتماعی والدین دارای بیش از یک فرزند استثنایی

بررسی ویژگی های شخصیتی، مهارتهای اجتماعی، سبکهای دلبستگی و ویژگیهای جمعیت شناختی به عنوان پیش بینهای موفقیت و شکست رابطه زناشویی در زوجهای متقاضی طلاق و عادی در اهواز

بررسی ویژگی های مبتنی بر روانسنجی «مقیاس درجه بندی حرمت خود» (SERS)

بررسی ویژگیهای روانسنجی سیاهه سازمان شخصیت کرنبرگ

بررسی یادآوری خاطرات در بیماران افسرده، مانیک و افراد بهنجار

بررسی یک مدل پیشنهادی برای پیشایندها و پیامدهای گذشت در ازدواج

بررسی کارآیی و اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر هشیاری فراگیر (MBCT) در درمان و جلوگیری از عود و بازگشت افسرده خویی

بررسی کمی و کیفی رضایت زناشویی معتادان و همسران آنها در مراجعه کنندگان به کلینیک درمان و ترک اعتیاد

بررسی کنسرسیوم های خرید اطلاعات علمی دانشگاهی ایران و جهان

اثربخشی آموزش گروهی خودکارآمدی بر کاهش هراس اجتماعی

بررسی کیفی نقش عملکرد خانواده در بروز رفتارهای مخاطره آمیز نوجوانان

بررسی کیفیت زندگی مربوط به سلامت در مبتلایان به نشانگان روده تحریک پذیر

بررسی‌ مقدماتی‌ میزان اعتبار و قابلیت اعتماد مقیاس جهت گیری‌ مذهبی‌

بررسی‌ ملاکها و کیفیت دوستی‌ در کودکان و نوجوانان دختر

بررسی‌ و مقایسه خود ارزشیابی‌ رفتاری‌ در سه موقعیت خانه، مدرسه، همسالان در بین دختران و پسران سنین مختلف

برسی اثر بخشی مشاوره گروهی به شیوه شناختی، بر تغییر نگرش نسبت به تحصیل

برنامه بهداشت روان در جمهوری اسلامی ایران

بروز نشانگان روان پزشکی در زنان دارای همسران معتاد

برونگرایی ـ درونگرایی، کمرویی، و مهارت زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی

بستری و درمان اجباری: نگاهی به قوانین بهداشت روان (مقاله مروری)

اثربخشی آموزش مهارت های ارتباطی بر شیوه های حل مساله دانش آموزان

بنیادهای زیستی - روانی زمینه ساز اعتیاد

به سوی بهداشت روان

بهبود حرمت خود و خودکارآمدی در نوجوانان

بهداشت روانی در قرن بیست و یکم و چالشهای پیش رو

بهوشیاری و نیازهای بنیادی روانشناختی در بیماران قلبی - عروقی

پاسخ های رفتاری تیزهوشان به محرکهای مبهم اجتماعی

پایایی و اعتبار فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های یانگ

پایایی و روایی پرسش نامه دلایل زندگی بزرگسالان

پایایی و روایی فرم کوتاه نسخه فارسی «مقیاس سنجش آگاهی نداشتن از اختلال روانی» در مبتلایان به شیدایی روان پریش

پایایی و روایی مقیاس افسردگی ـ شادکامی مک گریل و جوز‏ف

آسیب های روانی و بهداشت روان در متون ایرانی میانه

اثربخشی آموزش مهارت های مدیریت استرس بر افزایش سلامت روان دانشجویان

پایایی و روایی مقیاس حمایت اجتماعی در دانشجویان دانشگاه های اصفهان

پایایی و روایی نخستین آزمون ساختار یافته عینی - بالینی (OSCE) روانپزشکی در ایران

پایایی، اعتبار، و هنجاریابی پرسشنامه شادکامی آکسفورد

پایایی، روایی و هنجاریابی آزمون ماتریس های پیشرونده ریون پیشرفته در دانشجویان دانشگاه آزاد واحد خوراسگان

پایداری نظریه های ضمنی با داده های عینی و مجرد در رابطه های تابعی مثبت و منفی در میان دانشجویان روان شناسی اجتماعی در دانشگاه اصفهان

پبشرفتهایی در قلمرو سلامت حرفه ای: از آغاز تنیدگی زا تا آینده ای مثبت (قسمت دوم)

پبشرفتهایی در قلمرو سلامت حرفه ای: از آغازی تنیدگی زا تا آینده ای مثبت (قسمت اول)

پبشرفتهایی در قلمرو سلامت حرفه ای: از آغازی تنیدگی زا تا آینده ای مثبت (قسمت سوم)

پرخاشگری آشکار و رابطه ای در کودکان دبستانی

پرخاشگری رابطه ای در کودکان پیش دبستانی

اثربخشی آموزش مهارت های مقابله ای مبتنی بر مدل مارلات در پیشگیری از عود و افزایش تاب آوری در افراد وابسته به مواد

پرسشنامه غربالگری اختلالهای اجتماعی/ هیجانی کودکان پیش‌ دبستانی: یک مطالعه روا سازی متقاطع

پژوهش کتاب سنجی نشریات علمی بهداشت روان ایران

پژوهشی در الگوی رفتاری افسردگی: بررسی نقش تقویت و تنبیه محیطی بر رفتارهای خود تقویتی و خود تنبیهی

پنج رگه اصلی شخصیت و حرمت خود به عنوان پیش بینیهای بهزیستی فضیلت گرا

پنج عامل بزرگ شخصیت و نیاز به شناخت

پول شویی و تعلیم و تربیت

پی گیری یک ساله بیماران مبتلا به اختلال دوقطبی بستری شده در بیمارستان روزبه

پیامدهای شناختی کودک ‌آزاری در دختران نوجوان

پیدایش و گسترش خدمات مرجع در کتابخانه ها

پیش بینی «تعلل ورزی رفتاری و تصمیم گیری» با توجه به باورهای فراشناختی در دانشجویان

اثربخشی آموزش مهارتهای جنسی بر نگرش جنسی زوج های در شرف ازدواج

پیش بینی آگاهی فراشناختی و پیشرفت تحصیلی بر اساس جهت گیری هدف پیشرفت

پیش بینی اختلال دلبستگی کودکان دبستانی بر اساس سبک دلبستگی والدین آنها

پیش بینی بهبودی یا بازگشت به سوء مصرف مواد مخدر بر پایه هوش هیجانی و رویارویی مذهبی

پیش بینی بهزیستی در مبتلایان به هراس اجتماعی بر اساس انواع «خود ناهمخوانی»

پیش بینی تعهد سازمانی اعضای هیات علمی بر اساس ادراک آنان از محیط کار

پیش بینی تعهد سازمانی و مولفه های آن بر اساس متغیرهای هفده گانه فردی و سازمانی

پیش بینی جهت گیری هدف با استفاده از پنج عامل بزرگ شخصیت در میان دانشجویان دانشگاه شیراز

پیش بینی رضایت زناشویی و تفکر قطعی نگر در زوجین

پیش بینی رفتارهای پرخـطر بر اساس هیجان خواهی و عوامل جمعیت شناسی در دانشجویان دانشگاه اصفهان

پیش بینی صمیمیت اجتماعی بر اساس سبک های هویت، تعهد هویت و جنسیت

اثربخشی آموزش مهارتهای کنترل خشم بر سازگاری فردی - اجتماعی دانش آموزان دختر سال اول متوسطه شهرستان ماهشهر

پیش بینی غیبت کارکنان با استفاده از دو روش رگرسیونی کمترین مجذورهای متداول و توبیت

پیش بینی فرار دختران با استفاده از مدل پنج عامل بزرگ شخصیت

پیش بینی کننده های درگیری شغلی در استادان دانشگاه آزاد اسلامی

پیش بینی کننده های روان شناختی رضایت از زندگی

پیش بینی موفقیت و شکست رابطه زناشویی بر اساس مهارت های اجتماعی

پیش بینی میزان مشکلات رفتاری دانش‌آموزان در خانه، مدرسه و با همسالان

پیش بینی کارکرد خانواده بر اساس ویژگی های شخصیتی زوجین

پیش بینی کننده های علایم وسواسی - اجباری در دانشجویان

پیشرفت تحصیلی و روشهای تدریس در دانشجویان با سبکهای شناختی مستقل/ وابسته به زمینه

پیوند عروق کرونر: ارتباط مدت اتصال به پمپ با حالات روانی

اثربخشی آموزش والدین بر مشکلات رفتاری کودکان ADHD (مطالعه تک موردی)

تأثیر تحریک نقاط حساس گوش بر توانایی هوش کلامی دانش آموزان آسیب دیده ی مغزی پسر کم هوش مرزی آموزشگاه استثنائی پویا در سال تحصیلی -

تأثیر ورزش صبحگاهی در کاهش تمایلات پرخاشگری کودکان عقب مانده ذهنی آموزش پذیر

تاب آوری، آسیب پذیری و سلامت روانی

تاب آوری، سلامت روانی و رضایتمندی از زندگی

تاثیر آموزش «برنامه تربیت سازنده» به مادران بر مشکلات رفتاری کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی کم توجهی

تاثیر آموزش آرمیدگی عضلانی در کاهش علایم سندرم پیش از قاعدگی

تاثیر آموزش ابزار وجود بر ابراز وجود، عزت نفس، اضطراب اجتماعی و بهداشت روانی دانش آموزان پسر مضطرب اجتماعی دبیرستانی شهرستان اهواز

تاثیر آموزش ایمن سازی در مقابل استرس بر سلامت عمومی بیماران مبتلا به فشارخون بالا

تاثیر آموزش بارش مغزی بر خلاقیت دانشجویان دختر دانشگاه شهید چمران اهواز با کنترل هوش

تاثیر آموزش باور کاذب بر پاسخ گویی به تکالیف نظریه ذهن در کودکان تا سال

اثربخشی برنامه درمانی همسران جانبازان دارای اختلال استرس پس از ضربه با رویکرد آدلر با کاهش نشانه های این اختلال در جانبازان و افزایش رضایت زناشویی زوجین

تاثیر آموزش بر تحول صلاحیت راهبردی حساب در کودکان ایرانی

تاثیر آموزش برنامه ترکیبی درمان شناختی رفتاری با رویکرد مثبت گرایی بر پیشگیری از خشونت نوجوانان شهر تهران

تاثیر آموزش تربیت سازنده فرزندان به والدین در کاهش مشکلات رفتارى کودکان

تاثیر آموزش تنش ‌زدایی بر پایه نظریه خودکارآمدی در بهداشت روانی زنان باردار

تاثیر آموزش تنش زدایی تدریجی بر مدیریت تنیدگیهای ناشی از رویدادهای زندگی روزمره

تاثیر آموزش تنش زدایی تدریجی و مهارتهای مقابله ای بر میزان تنیدگی و شیوه های مواجهه دختران فراری

تاثیر آموزش حرکات ظریف دست بر یادگیری مهارت های ترسیمی و نوشتاری دانش آموزان کندآموز

تاثیر آموزش خودآموزی کلامی بر کاهش نشانه های برانگیختگی در کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون کنشی

تاثیر آموزش دو راهبرد فراشناختی SQPR و خود- نظارتی، بر درک مطلب خواندن دانش آموزان پسر پایه دوم راهنمایی

تاثیر آموزش راه بردهای فراشناختی بر بهبود عمل کرد خواندن دانش آموزان نارساخوان پسر پایه ی چهارم و پنجم ابتدایی شهر همدان

اثربخشی تمرین های ادراکی حرکتی بر افزایش مهارت های حرکتی و ریاضی کودکان مبتلا به اوتیسم: بررسی تک آزمودنی

تاثیر آموزش راهبردهای شناختی - رفتاری بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان دختر دبیرستانی

تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر درک مطلب دانش آموزان

تاثیر آموزش رفتاری والدین و دارو درمانگری بر میزان علایم فزون کنشی کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه / فزون کنشی

تاثیر آموزش روانی خانواده بر سیر بهبودی بیماران مبتلا به اختلال های خلقی

تاثیر آموزش روش ذهن آگاهی بر میزان علایم اختلال وسواس - اجبار در زنان شهر اصفهان

تاثیر آموزش سبک حل مساله به شیوه اسپیواک و شوره بر کاهش افسردگی دانش آموزان معلول جسمی ـ حرکتی دوره راهنمایی شهر اصفهان در (ـ)

تاثیر آموزش سردکننده های جنسی در ارتقا سلامت جنسی

تاثیر آموزش شادمانی به شیوه فوردایس بر کاهش افسردگی زنان بی سرپرست شهر اصفهان

تاثیر آموزش شناختی ارتقا امید بر توانمندی های شخصیتی مراجعین افسرده خو

تاثیر آموزش شناختی بر مسند مهارگذاری، انگیزه پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان شاهد

اثربخشی توان بخشی روانی- اجتماعی در کاهش علایم منفی و بهبود مهارت های اجتماعی مبتلایان به اسکیزوفرنیای مزمن

تاثیر آموزش شیوه های تربیتی سیره عملی پیامبر اکرم(ص)، بر تفکر دینداری، اعتقادات و باورهای مذهبی و سلامت روان دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر اهواز

تاثیر آموزش شیوه های رفتاری گروهی بر سازگاری اجتماعی کودکان و نوجوانان مصروع

تاثیر آموزش ضمن خدمت بر میزان کارایی و بهره وری مدیران و کارکنان مدارس

تاثیر آموزش گروهی به شیوه های رفتاری و رفتاری شناختی بر عزت نفس دانشجویان دختر خوابگاه دانشگاه اصفهان

تاثیر آموزش گروهی شناختی ـ رفتاری بر استرس بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

تاثیر آموزش گروهی مهارت های زندگی (مدیریت خشم، جرات آموزی، آرام سازی)بر افزایش جراتمندی و کاهش خشم در بیماران قلبی، پس از پیوند بای پس عروق کرونر

تاثیر آموزش گروهی مهارت های زندگی در کاهش نشانه های اضطراب و افسردگی پس از پیوند عروق کرونر

تاثیر آموزش مبتنی بر افزایش آگاهی از آسیب های حاصل از روابط آسیب زای دختر و پسر بر نگرش دانش آموزان دختر دوره متوسطه

تاثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری اجتماعی دانش آموزان پسر

تاثیر آموزش مدیریت خشم بر مهارت های سازگاری پسران دوره متوسطه شهر تهران

اثربخشی درمان تعامل والد - کودک بر کاهش نشانه های اختلال اضطراب جدایی

تاثیر آموزش مدیریت رفتاری به والدین کودکان پیش ‌دبستانی مبتلا به اختلال بیش ‌فعالی با کمبود توجه

تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر رفتار سازگارانه کودکان عقب مانده ذهنی خفیف

تاثیر آموزش مهارت های اجتماعی بر کفایت اجتماعی دانش آموزان (مدل فلنر)

تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر اضطراب و ابراز وجود دانش آموزان دبیرستانی شهرستان بهبهان

تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر انگیزه پیشرفت، خوداحترامی و سازگاری اجتماعی

تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر روابط بین فردی، عزت نفس و ابراز وجود دختران نابینا

تاثیر آموزش مهارت های زندگی بر کاهش شدت علایم اختلال رفتار مقابله ای و بی اعتنایی (ODD) دانش آموزان پسر هشت تا ساله

تاثیر آموزش مهارت های زندگی به مادران بر کاهش مشکلات رفتاری دانش آموزان سوم تا پنجم ابتدایی

تاثیر آموزش مهارت های مقابله ای به روش بحث گروهی بر نگرش دانش آموزان نسبت به سوء مصرف مواد مخدر

تاثیر آموزش مهارت های مقابله با هیجان ها در اضطراب امتحان و عملکرد تحصیلی دختران دبیرستانی

اثربخشی درمان چند وجهی لازاروس، عقلانی- عاطفی الیس و آرام سازی بر کاهش اضطراب امتحان دانش آموزان

تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری فردی ـ اجتماعی، پرخاشگری و ابراز وجود دانش آموزان دختر در معرض خطر مقطع متوسطه شهر اهواز

تاثیر آموزش مهارتهای کنترل کودک به مادران بر کاهش علایم اختلال نقص توجه / بیش فعالی کودکان و افسردگی مادران

تاثیر آموزش مولفه های هوش هیجانی بر سلامت روان

تاثیر ابعاد ادراک خود بر روابط اجتماعی با همسالان در نوجوانان مراکز آموزشی استعدادهای درخشان و مدارس عادی

تاثیر اختلال های شخصیتی و شیوه های مقابله معتادان بر نگرش آنها نسبت به سو مصرف مواد و انتخاب نوع ماده مصرفی

تاثیر اختلالهای شخصیت بر نتیجه درمان دارویی بیماران وسواسی ـ جبری

تاثیر استرس بر توجه انتخابی بینایی با نگاه به عامل شخصیتی وظیفه شناسی

تاثیر استرس شغلی بر خشنودی شغلی و سلامت روان: اثر تعدیل کننده سرسختی و حمایت اجتماعی

تاثیر اضطراب خصلتی کودکان در سوگیری توجه نسبت به چهره های هیجانی

تاثیر الگوهای ارتباطی خانواده بر شادی در گروهی از دانش آموزان دبیرستانی شهر شیراز